ساخت های بنیادین جمله در نوشتار کودکان ۱۰ تا ۱۲ ساله بر اساس دستور وابستگی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ساخت های بنیادین جمله در متون کودکان ده تا دوازده ساله انجام شده است. اصول نظری پژوهش بر دستور وابستگی استوار است که ساختار نحوی جمله را متشکل از روابط دو به دوی غیرمتقارن بین واژه های یک جمله در نظر می گیرد. به طور ویژه، ساخت های بنیادین ارائه شده توسط طبیب زاده در این پژوهش برای مقایسه به کار گرفته شده است. داده ها متشکل از هشتصد و شصت و هشت جمله نوشتاری کودکان بوده است و روش نمونه گیری هدفمند بوده و جملات به روش تمام شماری انتخاب و ساخت بنیادین آن ها استخراج شده است. در نهایت ساخت های بنیادین مستخرج از پیکره دست نوشته های کودکان در محیط اکسل گردآوری و در محیط SPSS تحلیل شد. بر اساس نتایج، کودکان ساخت های دو ظرفیتی (۶۶.۶%) را بیش از ساخت های تک ظرفیتی (۱۱.۲%)، سه ظرفیتی (۱۹.۹%) و چهار ظرفیتی (۲.۳%) به کار برده اند. این یافته نشان می دهد که تولید جملات با فاعل و یک متمم همراه فاعل برای آنان آسان تر است. کودکان به ترتیب فاعل اسمی (۹۷.۹%)، متمم حرف اضافه ای (۳۹.۳%)، متمم مستقیم (۱۹.۱%) و مسند (۱۹.۰%،) را نسبت به متمم های دیگر بیشتر استفاده کرده اند. مقایسه ساخت بنیادین کودکان با ساخت های طبیب زاده که از پیکره بزرگسالان استخراج شده بود، نشان داد ۱۶ساخت بنیادین کودکان مشترک با ساخت های طبیب زاده است و چهار ساخت جدید در نوشتار آنها مشاهده شد، همچنین درپنج ساخت پرکاربرد هردو اشتراک داشتند.

کلیدواژه ها:

دستور وابستگی ، ساخت بنیادین جمله ، فعل مرکزی ، متمم اجباری ، متمم اختیاری