اختیاردر تفکر هانری برگسون

اختیار از جمله مفاهیم مهم فلسفه برگسون است که وی به طرز هنرمندانه ای آن را با مفهوم زمان حقیقی (دیرند) مرتبط دانسته است که ازاین جهت تلقی ای نو محسوب می شود. برگسون برای رسیدن به این تلقی جدید در ابتدا تمام استدلالات حتمیت گرایان و اختیار گرایان را نوعی نمادسازی هندسی ناشی از خلط زمان با فضا می داند و آنها را نفی می کند. از دیدگاه وی حتمیت گرایان از دو طریق قانون بقای انرژی و تجربه روان شناسانه دو گونه حتمیت فیزیکی و حتمیت روانی را مطرح می کنند . طرف داران اثبات عقلی اختیار هم با استفاده از قدرت خیال فعل را پس از انجام آن در نظر گرفته اند که این امر تصویر فعل در فضاست نه خود فعل، چرا که خود فعل در حین اجراست. اختیار هم از دیدگاه برگسون رابطه انضمامی نفس است با عملی که انجام می دهد، این رابطه غیرقابل تعریف است و ما به طور بی واسطه (شهودی) آن را در می یابیم. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی اختیار در تفکر برگسون را موردبحث و بررسی قرار داده است و برآیند آن فهم ژرفی از این مسئله خواهد بود.

کلیدواژه ها:

"برگسون" ، "ا ختیار" ، " حتمیت " ، "توالی"