برساخت جنسیت در فضای کسب و کار (واکاوی تجارب دانش آموختگان شاغل در شهر تهران)

هدف اصلی این پژوهش بررسی و طرح نظرات زنان و مردان دانش آموخته شاغل و چگونگی برساخت جنسیت در فضای کسب وکار است. این پژوهش ضمن اجتناب از نگاه تک بعدی و جزیره ای در تحلیل موضوع اشتغال و جنسیت، از روش نظریه داده محور استفاده نموده است. داده های کیفی با کمک ابزار مصاحبه نیمه ساخت یافته و با روش نمونه گیری هدفمند از ۲۲ نفر از زنان و مردان دانش آموخته شاغل در شهر تهران و با نرم افزار MAXQDA و روش نظریه داده محور تفسیر شده است. مدل پارادایمی حاصل از تفسیر نظرات جامعه هدف این پژوهش نشانگر آن است که در تعامل با مجموعه ای از شرایط همچون شرایط علی (مناسبات جنسیتی حاکم بر فضای کار، باورهای جنسیتی و قواعد ساخت دهنده)، شرایط زمینه ای (چالش های فضای کار، ماهیت فضای کار و حمایت شبکه های ارتباطی)، شرایط مداخله گر (آشنایی با جایگاه حرفه ای، کیفیت شغلی و پارادوکس دانشگاه و بازار کار)، و پدیده هسته (ساخت جنسیتی اشتغال) معنا می یابد. زنان شاغل وقتی در شرایط دسترسی نابرابر به فرصت ها و منابع قرار می گیرند، با استراتژی کنشگری فعال خود می توانند نحوه دسترسی به منابع را تغییر دهند؛ اما این به معنای آزادی مطلق نیست و ساختار حاکم بر فضای کار با قواعد و منابعی مانند مناسبات جنسیتی، باورهای جنسیتی، قواعد ساخت دهنده، فقدان حمایت شبکه های ارتباطی، فضای کار آمرانه، چالش های محیط کار و تناقض بین خروجی دانشگاه و  نیازهای بازار کار، کنش آنها را تغییر داده و با محدود کردن زنان، الزام آور بودن خود را نشان می دهد. مردان همچون زنان به وجود نوعی سلطه مردانه در کار، وجود قوانین تبعیض آمیز، چالش های فضای کار، و پارادوکس دانشگاه و بازار کار در به حاشیه راندن زنان اذعان داشتند. بر مبنای این نتایج و نگاه چندمتغیره به برساخت جنسیت در فضای کار، دست یافتن زنان به امکان مشارکت بیشتر و سوق یافتن فضای کار به سمت بی سالاری جنسیتی، در تعامل با بازاندیشی در سیاست گذاری های اشتغال، اصلاح نگرش مدیران، و برقراری توازن قدرت در خانواده امکان پذیر خواهد شد.

کلیدواژه ها:

gender ، graduate employment ، Business environment ، gender construction employment