آمارهای مالی دولت(۱۳۹۹ - ۱۳۵۷)

بر اساس قانون محاسبات کشور، بودجه برنامه مالی دولت برای یک سال است و دربرگیرنده پیشبینی درآمدها

و سایر منابع تامین اعتبار و برآورد هزینهها برای انجام عملیاتی بوده که در پی تحقق سیاستها و اهداف قانونی

است. اولین بودجه در سال ۰۲۹۸ هجری شمسی تهیه و تقدیم مجلس شد. اداره بودجه را وزارت دارایی

عهدهدار بود و در شهریورماه ۰۰۰۰ شمسی وظیفه وزارت دارایی در مورد بودجه جاری به سازمان برنامه و

بودجه منتقل گردید. بعد از انقلاب اسلامی، تحولی در نظام بودجهریزی کشور صورت نگرفت. ولی در تبصره

۰۹ قانون بودجه سال ۰۰۹۱ کل کشور تغییر در نظام طبقهبندیهای بودجه پیشنهاد و تصویب گردید و در

چارچوب نظام آماری مالی دولت، لایحه بودجه سال ۰۰۹۰ کل کشور تنظیم و قالب بودجهریزی در ایران نیز

همانند سایر کشورهای عضو صندوق بینالمللی پول شد.

ساختار بودجه دولت، قبل از سال ۰۰۹۱ به شرح زیر بوده است:

در بخش دریافتها، بودجه کل کشور شامل دو بخش ۰( بودجه عمومی دولت؛ و ۲( بودجه شرکتهای دولت،

موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانکها است. بودجه عمومی شامل درآمدهای عمومی دولت و درآمدهای

اختصاصی دولت بوده است. درآمدهای عمومی دولت شامل درآمدهای مالیاتی؛ نفت و گاز و سایر درآمدها

است. درآمدهای مالیاتی نیز شامل درآمدهای حاصل از مالیاتهای مستقیم شامل مالیات بر شرکتها؛ مالیات

بر درآمد و مالیات بر ثروت و مالیاتهای غیرمستقیم شامل مالیات بر کالاها و خدمات و مالیات بر واردات است.

سایر درآمدها نیز شامل درآمدهای اموال و دارائی )انحصارات و مالکیت دولت(؛ درآمدهای خدمات و فروش

کالا؛ حق بیمه کمکهای دریافتی درآمدهای انتقالی و متفرقه و اصل و بهره وامها و سود حاصل از سرمایهگذاری

دولت در داخل و خارج از کشور است. سایر منابع تامین اعتبار نیز در بخش دریافتها ارائه میشود که شامل

منابعی مانند استفاده از وامهای داخلی، برگشتی از پرداختهای سال قبل، استفاده از تنخواهگردان خزانه و ...

است که برای تامین کسری از آنها استفاده میشود. همچنین درآمدهای اختصاصی نیز، درآمدهایی هستند که

به موجب قانون توسط دستگاههای اجرایی وصول و به خزانه دولت واریز میشوند و برای مصارف خاص در

بودجه کل کشور منظور میگردد.

پرداختهای بودجه کل کشور شامل دو بخش ۰( پرداختهای بودجه عمومی دولت؛ و ۲( مصارف شرکتهای

دولت، موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانکها است. پرداختهای بودجه عمومی دولت شامل پرداختهای

عمومی دولت از محل اعتبارات جاری و عمرانی و پرداختهای دولت از محل درآمدهای اختصاصی دولت بوده

است.

همچنین، ساختار بودجه دولت بعد از سال ۰۰۹۱ به صورت زیر است:

بودجه کل کشور شامل دو بخش ۰( بودجه عمومی دولت؛ و ۲( بودجه شرکتهای دولت، موسسات انتفاعی

وابسته به دولت و بانکها است. منابع بودجه عمومی دولت شامل منابع عمومی دولت و درآمدهای اختصاصی

است. منابع عمومی شامل درآمدها ]عمومی[، واگذاری داراییهای سرمایهای و واگذاری داراییهای مالی است.

درآمدهای عمومی نیز شامل درآمدهای مالیاتی و سایر منابع است. درآمدهای مالیاتی شامل درآمدهای حاصل

از مالیاتهای مستقیم شامل اشخاص حقوقی؛ مالیات بر درآمد و مالیات بر ثروت و مالیاتهای غیرمستقیم

شامل مالیات بر کالاها و خدمات و مالیات بر واردات است. سایر درآمدها نیز شامل درآمدهای اموال و دارائی

)انحصارات و مالکیت دولت(؛ درآمدهای خدمات و فروش کالا؛ درآمدهای جرائم و خسارات؛ درآمدهای متفرقه

و حق بیمه کمکهای دریافتی درآمدهای انتقالی و متفرقه است. واگذاری داراییهای سرمایهای شامل منابع

ناشی از فروش نفت و فرآوردههای نفتی؛ منابع ناشی از فروش اموال منقول و غیرمنقول و منابع حاصل از

واگذاری طرحهای تملک داراییهای سرمایهای است. واگذاری داراییهای مالی نیز شامل منابع مالی داخلی و

خارجی جذب شده توسط دولت مانند فروش انواع اوراق اسلامی ازجمله اوراق مشارکت و اسناد خزانه اسلامی،

وصولی از محل واگذاری شرکتهای دولتی، استفاده از تنخواهگردان خزانه، استفاده از تسهیلات خارجی است.

مصارف بودجه کل کشور نیز شامل دو بخش ۰( مصارف بودجه عمومی دولت؛ و ۲( مصارف شرکتهای دولت،

موسسات انتفاعی وابسته به دولت و بانکها است. مصارف بودجه عمومی دولت شامل مخارج )مصارف( عمومی

و مصارف دولت از محل درآمدهای اختصاصی دولت بوده است. مصارف عمومی دولت شامل پرداخت اعتبارات

هزینهای؛ تملک داراییهای سرمایهای و تملک داراییهای مالی است.