برنامه آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده و تاثیر آن بر سازه های تئوری در بیماران مبتلا به پرفشاری خون

زمینه و هدف: پرفشاری خون یکی از شایع ترین بیماری های غیرواگیر و از مهمترین مشکلات سلامتی در جهان به شمار می رود که در عین حال قابل پیشگیری و کنترل می باشد. تئوری رفتار برنامه ریزی شده (Theory of Planned Behavior) یکی از تئوری های مهمی است که فرآیند اصلی پذیرش رفتارهای بهداشتی را توضیح می دهد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده و تاثیر آن بر سازه های تئوری در بیماران مبتلا به پرفشاری خون، اجرا گردید. روش تحقیق: این مطالعه کارآزمایی میدانی شاهددار تصادفی شده، بر روی ۱۱۰نفر از بیماران مبتلا به پرفشاری خون شهرستان زیرکوه انجام شد. بیماران به صورت تصادفی ساده در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که سوالاتی در زمینه اطلاعات دموگرافیک و در پنج حیطه نگرش، هنجارهای انتزاعی، کنترل رفتار درک شده، قصد رفتاری و رفتار داشت. روایی پرسشنامه به روش اعتبار محتوا تایید شد و پایایی آن به وسیله ضریب آلفای کرونباخ و آزمون مجدد تعیین گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (ویرایش ۱۶) و آزمون های آماری تی مستقل و آنالیز واریانس تکرارشده، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: قبل از مداخله، دو گروه مورد و شاهد از نظر میانگین نمره سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده، همسان بودند. پس از مداخله، در گروه مورد، میانگین نمره نگرش از ۰۸/۴±۷/۴۸ به ۵/۲±۱/۶۴، میانگین نمره هنجار انتزاعی از ۸/۴±۹/۳۴ به ۰۳/۳±۱/۴۳، میانگین نمره کنترل رفتار از ۸/۳±۸/۳۳ به ۰۱/۳±۴۳، میانگین نمره قصد رفتاری از ۰۶/۳±۹/۳۳ به ۲±۰۹/۴۱ و میانگین نمره رفتار از ۶/۶±۶/۶۵ به ۸/۴±۴۵/۸۲ افزایش یافت و این اختلاف از نظر آماری معنی دار بود؛ ولی در گروه  شاهد اختلاف معنی داری در این زمینه مشاهده نشد. نتیجه گیری: تئوری رفتار برنامه ریزی شده می تواند در پیشگیری از رفتارهای منجر به بروز فشار خون بالا موثر باشد.

کلیدواژه ها:

Hypertension ، Education ، Behavior ، Theory of Planned Behavior ، پرفشاری خون ، آموزش ، رفتار ، تئوری رفتار برنامه ریزی شده