تاملی در باب زیبایی شناسی ایرانی اسلامی

یکی از مسایل مهم در ارزیابی نتایج پژوهش ها در زمینه هنر ایرانی اسلامی و در پی آن، زیبایی شناسی ایرانی اسلامی، بررسی روش ها و رویکردهای پژوهش گران و اندیشمندان است. در نظر داشتن یک تلقی خاص از هنر ایرانی اسلامی یا زیبایی شناسی ایرانی اسلامی، می تواند به کلی نتایج و یا ارزیابی پژوهش گران را متفاوت کند. یکی از رویکردهایی مهم در زمینه بررسی هنر ایرانی اسلامی، رویکرد عرفانی است که سنت گرایی یکی از مهم ترین جریان های آن به شمار می رود. مسئله اصلی در این پژوهش این است که معنای زیبایی شناسی ایرانی چیست و نظریه های رقیب در باب هنر ایرانی اسلامی و دیدگاه های مرده و زنده به تاریخ در این باره چگونه است. در ادامه این پژوهش، معنای رمز، نماد و نشانه بررسی شده و در در پایان، در راستای تطبیق مبانی نظری، تجلی نمادین سرو در ادبیات و نگارگری ایرانی مطرح می شود. این پژوهش از نظر ماهیت، کاربردی است. همچنین از نظر نوع، پژوهش توصیفی تحلیلی به شمار می رود. روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای است و تحلیل با روش کیفی صورت می گیرد. این پژوهش نشان می دهد که ضمن وارد بودن انتقادهای مختلف به دیدگاه سنت گرایان در باب تعریف هنرهای سنتی، مقدس و دینی، آن ها نمی توانند پیوند مناسبی بین هنر و عرفان برقرار کنند و در ارایه جایگزین مناسب عملکرد خوبی ندارند. نگاه به تاریخ ممکن است به صورت زنده یا مرده باشد و این امر در نتیجه گیری برای پژوهش های زمان حال و آینده بسیار اهمیت دارد. به عنوان نمونه، در این پژوهش، خطوط ختایی و درخت سرو با منظری جدید به صورت مختصر بررسی شد که نشان می دهد می توان از منظری دیگر نیز به موضوعات هنر ایرانی اسلامی پرداخت. به عنوان آینده پژوهش، می توان مفهوم هنر ایرانی اسلامی را از منظرهای مختلف نظری با یکدیگر مقایسه کرد و همچنین این راهکار را در قبال موضوعات مختلف در هنر ایرانی اسلامی استفاده کرد.