تبیین و تحلیل ریشه های اجتماعی – طبقاتی جنبش سنباد

یکی از نقاط عطف تاریخ در زمینه نارضایتی طبقاتی قرن دوم هجری می باشد. طبقات مختلف در این قرن به دلیل داشتن مشترکات فکری و هدف مشترک با رهبران جنبشهای مختلف همراهی نمودند. درباره طبقهاجتماعی رهبران این جنبشها در کتب تاریخی روایات مختلفی وجود دارد، تا جایی که گاهی مورخان طبقه اجتماعی رهبران این جنبش ها مثل سنباد را تا درجه سپهسالاری وحاکم ایالت بودن آورده اند. رهبران اینجنبشها برای جذب طبقات ناراضی از خلافت عباسیان از راه های مختلفی مثل منجی گرایی و موافقت با آرایاکثریت طبقات استفاده نمودند. همچنین کسانی مثل سنباد از رسوخ عقاید مزدک که در آن به بهبود وضعاجتماعی- اقتصادی تاکید شده است، بیشترین استفاده را نمودند. بنابر سخن اکثر مورخان قرون نخستین هجری می توان گفت که بیشترین یاران سنباد از طبقات متوسط و پایین جامعه، به خصوص فرومایگان و روستاییان بوده اند. در دوره بنیعباس انتظارات طبقات فرودست جامعه به خصوص روستاییان برآورده نشد، این عامل منجر به نارضایتی و قیام جامعه روستایی گردید. البته در میان حامیان سنباد می توان از طبقات دهقانان وحاکمان نیز افرادی را پیدا نمود. در این پژوهش تلاش بر این است تا با روشی توصیفی- تحلیلی، با تامل درآثار تاریخی ریشه های اجتماعی- طبقاتی جنبش سنباد، به عنوان یکی از مهمترین و اولین جنبش های قرن دومهجری علیه عباسیان روشن شود.

کلیدواژه ها:

بنی عباس ، جنبش ، سنباد ، طبقات اجتماعی