طبقه بندی و تعیین عوامل محیطی موثر بر پراکنش جوامع گیاهی منطقه پخش سیلاب نیاتک، شهرستان زابل

با توجه به نقش و اهمیت عوامل محیطی در پراکنش و انتشار پوشش گیاهی و هم چنین وجود بادهای ۱۲۰ روزه منطقه سیستان و ضرورت و اهمیت پوشش گیاهی و احداث پخش سیلاب در منطقه، این تحقیق با هدف طبقه بندی و رسته بندی جوامع گیاهی در منطقه پخش سیلاب نیاتک، شهرستان زابل انجام شد. تیپ های گیاهی با روش فیزیونومی-فلورستیک براون-بلانکه تعیین و هم چنین برای طبقه بندی پوشش گیاهی از دو روش تحلیل خوشه ای بر اساس ترکیب گونه ای و خصوصیات خاک استفاده شد. در هر تیپ گیاهی، نمونه برداری از خاک و پوشش گیاهی انجام شد. در منطقه معرف هر تیپ، ۳ ترانسکت ۳۰ متری مستقر شد و در طول هر ترانسکت، کلیه عوارض سطح زمین اندازه گیری شد. هم چنین در هر ترانسکت به صورت تصادفی، نمونه خاک برداشته و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آن تعیین شد. نتایج حاصل از تیپ بندی اولیه به روش فیزیونومی در ۱۷ تیپ مورد بررسی منجر به تشخیص پنچ جامعه گیاهی Tamarix stricta، Tamarix aphylla، Haloxylon ammodendron، Haloxylon persicum و Prosopis stephaniana شد. هم چنین طبقه بندی پوشش گیاهی به روش تحلیل خوشه ای بر اساس ترکیب گونه ای و بر اساس خصوصیات خاک بترتیب پنج و سه جامعه گیاهی تشخیص داده شد. نتایج رسته بندی نشان داد که محورهای اول و دوم مجموعا با ۶۴ درصد واریانس پراکنش رویشگاه های گیاهی، مهم ترین محورها هستند. شن بیش ترین همبستگی مثبت و فسفر قابل جذب بیش ترین همبستگی منفی با محور ۱ را دارند. سدیم و ESP بیش ترین همبستگی مثبت را با محور ۲ دارند. نمودار دوپلاتی RDA نشان می دهد که خصوصیاتی هم چون درصد شن و درصد شن ریز، با جوامع Haloxylon persicum و Haloxylon ammodendron همبستگی مثبتی دارند و عواملی هم چون فسفر و پتاسیم قابل جذب و CEC باعث پراکنش جامعه Tamarix strictaدر منطقه می شوند. شوری و SAR باعث حضور جوامع  Haloxylon ammodendronو  Tamarix aphyllaمی شوند. نتایج نشان داد که ارتباط ویژه ای بین جوامع گیاهی مختلف و خصوصیات خاک وجود دارد.

کلیدواژه ها:

Clustering ، Ordination ، Physiognomy-Floristic ، Vegetation Cover ، Soil. ، پوشش گیاهی ، خاک ، خوشه بندی ، رسته بندی ، فیزیونومی-فلورستیک