تحلیل فلسفی مفهوم«دترمینیسم» در «فیزیک»
محل انتشار: فصلنامه حکمت اسلامی، دوره: 9، شماره: 32
سال انتشار: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 158
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_FHI-9-32_001
تاریخ نمایه سازی: 19 مهر 1402
چکیده مقاله:
مفهوم دترمینیسم (Determinism) در طول تاریخ فیزیک تحولات بسیاری داشته و امروزه نیز از مسائل مطرح در فیزیک معاصر است. حتی برخی حذف آن را از عوامل اصلی تحول فیزیک کلاسیک به فیزیک جدید قلمداد کرده اند. سوء تفاهم ها و مشکلات علمی متعددی راجع به این مفهوم وجود دارد. فهم و تحلیل فلسفی دقیق از این مفهوم می تواند گره از برخی از مشکلات علوم مختلف، خصوصا فیزیک باز کند. از همین رو تعریف های لغوی و اصطلاحی و اقسام «دترمینیسم» و سپس سیر تحولی این مفهوم در علم و فلسفه غرب را پی می گیریم. بنابراین در می یابیم که «دترمینیسم» در فیزیک کلاسیک و "تعریف لاپلاسی" یک چهره کامل و جهانی به خود گرفته، اما در فیزیک کوانتوم به عنوان معضل و مزاحم قلمداد شده است. ما چارچوب جدیدی از مفهوم دترمینیسم را ارائه می دهیم. اینجاست که از لوازم مفهومی طرح شده نگرش جدیدی راجع به دترمینیسم به دست می آید. در نهایت تلاش می کنیم معضل طرح شده را حل کنیم. از نگاه ما، ویژگی های دترمینیسم را نمی توان کنار گذاشت. بنابراین دترمینیسم را نمی توان از علم حذف کرد. مکانیک کوانتومی نیز نهایتا منکر دترمینیسم جهانی و کامل است و قائل به نوعی از «دترمینیسم ناقص، موضعی و آماری» است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
جعفر بحرینی
دانشجوی دکترای فلسفه تطبیقی دانشگاه قم
حبیب الله رزمی
استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه قم
مهدی منفرد
دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه قم
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :