جایگاه اصل علیت در تبیین فعل الهی از نگاه صدرا و سازگاری آن با متون دینی

مقاله حاضر با پرسش از جایگاه علیت در تبیین فعل الهی از نگاه صدرا و سازگاری آن با نصوص دینی، این فرضیه را دنبال کرده است که با تحلیل علیت وتبیین وجود رابط هویات امکانی، فعل الهی در تفکروی جلوه صفات و ظهور اسمای حق متعال در مجالی و مظاهر امکانی است. بر این اساس معلول ازجهت هویت تعلقی و فقر وجودی اش منفصل از موجدش تحقق نیافته چنانکه ادراک هستی اش بدون ادراک مربوط الیه اش محال است. لذا فعل الهی به تجلی بازگشته وممکنات حقیقتی جزآیتیت حق درذات وصفات وافعال ندارند و فقر مطلق آنها درسه قلمرو مزبور ازجهت حدوث وبقاتبیین می شودوسراسرجهان آینه بندان جمال اوالبته متناسب باظرفیت هویات امکانی می شود. توحید در خالقیت، مالکیت و ربوبیت به علاوه حضور و ظهور مطلقش و انحصار حامدیت و محمودیت در خدا و مساوقت فعل خدا با حقیقت عینی حمد در گستره گیتی و در نهایت جمع سالم عقل و نقل ازبرکات این تبیین حکمی است و لذا خدا به عنوان فاعل ایجادی  هم دائم الظهور است و هم دائم الحضور.

کلیدواژه ها:

علیت ، تجلی ، فعل الهی ، صدرا ، توحید در خالقیت ، توحید در ربوبیت ، توحید در مالکیت ، حضور مطلق الهی