چالش های صادرات برنج مناطق شمالی ایران به روسیه طی سالهای۱۳۰۰-۱۳۰۴ش

برنج یکی از اقلام اساسی صادرات ایران به روسیه در عصر قاجار بوده است. این موضوع مهم از منظر ارزش مالی، حجم و از سوی دیگر، کمک قابل­ملاحظه به موازنه تجاری ایران با روسیه، قابل­­ذکر می­باشد. در این میان، صادرات این محصول که عمدتا از مازندران و گیلان، به عنوان کانون­های مهم و پرسابقه تولید، صورت می­پذیرفت، در سالهای ۱۳۰۰ تا ۱۳۰۴ش ، با چالشهای جدی مواجه گردید. لذا این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش است که صادرات برنج ایران به روسیه در سالهای پایانی دوره قاجاریه، با چه مسائل و چالش­هایی رو به رو گردید؟ نویسندگان این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر اسناد آرشیوی کمیاب و نویافته، در پاسخ به سئوال مزبور، دریافته­اند که، منع صادرات برنج از سوی دولت مرکزی ایران در مقاطع زمانی مختلف و متفاوت، وقوع قحطی در روسیه و در نتیجه نیاز به مواد غذایی بیشتر، وجود معضل قاچاق و حمل و نقل غیرقانونی برنج، مشکلات حمل و نقل مانند فقدان تجهیزات مدرن و زیرساخت­های ارتباطی مناسب، کمبود محصول و افزایش شدید قیمت در بازار داخلی، مشی انحصارطلبانه و اقتصاد دستوری حکومت شوروی، و در نهایت هم، تضاد منافع تجار و دلالان بازار برنج با مصالح توده مردم ایران، به عنوان مهمترین چالش­های صادرات برنج به روسیه در مقطع موردنظر ظاهر گردید

کلیدواژه ها:

صادرات برنج ، مازندران ، گیلان ، روسیه ، ۱۳۰۰-۱۳۰۴ش