بررسی،تحلیل و نقد حماسی های دینی از قرن یازدهم تا چهاردهم هجری قمری با تاکید بر اردیبهشت نامه ، شهنشاه نامه، مقامات حسینی

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 147

فایل این مقاله در 43 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_CLASS-14-1_012

تاریخ نمایه سازی: 18 مهر 1402

چکیده مقاله:

به پیروی از حماسه های اولیه، گونه دیگری از حماسه شکل گرفت که با نام حماسه های ثانویه یا مصنوع از آن ها یاد می شود؛ گونه ای از انواع حماسه که به تقلید از حماسه های اولیه شکل گرفته،حماسه دینی یا مذهبی است که سرایندگان آنها بر اساس جنگ هایی که در تاریخ اسلام ،بویژه روزگار نخستین ظهور اسلام، روی داده، به تبعیت از متون حماسی،به شرح دلاوری های یکی از شخصیت های برجسته تاریخ اسلام که نزد بیشتر مسلمانان جایگاه والایی داشته،پرداخته اند. سرایش چنین منظومه هایی از قرن پنجم آغاز شده لیکن در روزگار صفویه به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی رواج و ادامه یافته است به گونه ای که در فاصله قرن یازدهم تا چهاردهم فقط در منطقه اصفهان بیش از بیست منظومه حماسی دینی احصاء شده که هنوز به قلمروهای پژوهشی راه نیافته اند.پژوهش حاضر ضمن تبیین جنبه های مختلف حماسه های دینی با روش توصیفی- تحلیلی، به تحلیل و نقد حوزه های گوناگون سه منظومه (نسخه های خطی) اردیبهشت نامه سروش اصفهانی و شهنشاه نامه میرزا جعفر اصفهانی و مقامات حسینی، اثر محمداکبر اصفهانی قائنی به عنوان نمونه های حماسه های دینی پرداخته-است.حاصل پژوهش نشان می دهد سرایندگان آثار به دستگاه زبانی و بلاغی چندان توجه نکرده اند به نحوی که گاهی مختصات حماسی و غنایی درهم آمیخته شده است؛دستگاه معنایی و محتوایی بسیار مورد توجه سرایندگان بوده و کوشیده اند متن را محملی برای بیان دریافت های دینی و اعتقادی خویش که آمیزه ای از تاریخ و توان شاعر است، قرار دهند.در این میان اردیبهشت نامه و شهنشاه نامه دارای بسیاری از مولفه های حماسه هستند لکن مقامات حسینی غیر از وزن،فاقد بسیاری از مولفه های حماسی به نظر می رسد.

نویسندگان

احمد رضایی جمکرانی

دانشیارگروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم، قم ،ایران

احمد رضا زارعان

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم،قم ، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسماعیلی، حسین (۱۳۹۶) زمجی نامه ، تهران ،انتشارات معین ...
  • اصفهانی، سیدجعفر ، شهنشاه نامه، نسخه ی دستنویس کتابخانه ملی ...
  • حمیدیان، سعید، (۱۳۷۲)، درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی ، ...
  • داد، سیما (۱۳۷۵) فرهنگ اصطلاحات ادبی،تهران: مروارید ...
  • دبیری­نژاد، بدیع­الله (۱۳۸۰) افتخارنامه حیدری، معرفی حماسه­های دینی ایران، کتاب ...
  • رزمجو، حسین (۱۳۸۸) قلمرو ادبیات حماسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • رستگار فسایی،منصور (۱۳۸۷) حماسه­سرایی در ایران پس از حمله مغول ...
  • رضایی جمکرانی، احمد (۱۳۹۶) تشبیه(تطور،تحلیل و نقد)، تهران:مروارید ...
  • رضایی جمکرانی، احمد (۱۳۹۸) استعاره(تطور،تحلیل و نقد)، تهران:پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • رضایی جمکرانی، احمد و حمیدرضا فرقانی (۱۳۹۷) مقایسه نظریه انواع ...
  • رضایی جمکرانی، احمد و محمد فولادی (۱۳۸۹) خزانه پر گنج ...
  • رضایی، احمد (۱۳۹۴) مقایسه خواب و رویا در متون حماسی ...
  • سرامی، قدمعلی(۱۳۶۸) از رنگ گل تا رنج خار؛ تهران: انتشارات ...
  • سروش اصفهانی،میرزا محمدعلی خان اردیبهشت نامه، نسخه ی دستنویس کتابخانه ...
  • شمشیرگرها ، محبوبه (۱۳۸۹) بررسی سبک­شناسانه حماسه­های دینی در ادب ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۷۶) انواع ادبی، تهران:فردوس ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۹۳) بیان، تهران:میترا ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۹۶) شاه نامه­ها، تهران:هرمس ...
  • شهبازی، اصغر و مهدی ملک­ثابت (۱۳۹۱) الگوی بررسی زبان حماسی ...
  • شهبازی، اصغر و مهدی ملک­ثابت (۱۳۹۳) نقد زبان حماسی در ...
  • شهبازی، اصغر(۱۳۹۳) حماسه سرایی در ادب فارسی ، آینه میراث ...
  • صفا،ذبیح­الله (۱۳۶۱) حماسه های تاریخی و دینی در عهد صفوی، ...
  • صفا،ذبیح­الله(۱۳۸۹) حماسه­سرایی در ایران،تهران: امیر کبیر ...
  • طاهری، مرتضی (۱۳۹۱) نگاهی کوتاه به منظومه­های حماسی -مذهبی درشعرفارسی ...
  • فضیلت، محمود (۱۳۷۹)، سبک شناسی حمله ی حیدری راجی کرمانی، ...
  • ۲۷مقامات حسینی ،محمد اکبر اصفهانی قائنی ، نسخه ی دستنویس ...
  • ناتل خانلری، پرویز (۱۳۸۶) وزن شعر فارسی،تهران: توس ...
  • ولک، رنه و آستن واران (۱۳۷۳) نظریه ادبیات، ترجمه ضیاء ...
  • نمایش کامل مراجع