شناسایی عوامل موثر بر تنوع افقی صادراتی با طراحی شاخص جدیدی از تنوع صادراتی

متنوع سازی افقی صادرات، نقش بی بدیلی در ثبات درآمدهای ارزی، رشد پایدار بلندمدت و بهبود رابطه مبادله دارد. لذا مطالعه حاضر، عوامل موثر بر تنوع افقی صادرات غیرنفتی را در کوتاه مدت و بلندمدت، به روش خودرگرسیون  با وقفه های توزیعی و با استفاده از داده ی سال های ۱۴۰۰-۱۳۷۵، بررسی می کند.  ابتدا شاخص جدیدی از تنوع صادراتی، طراحی می شود، سپس برای ایران و کشورهای مقصد عمده صادراتی، محاسبه و جایگاه تنوع صادراتی ایران در بین این کشورها مشخص می شود. همچنین نتایج برآورد الگو حاکی از آن است که متغیرهای سرمایه گذاری مستقیم خارجی غیرنفتی و نرخ ارز حقیقی، تاثیر معناداری بر شاخص تنوع صادراتی در بلندمدت ندارند. هزینه های تحقیق و توسعه و سرمایه گذاری ثابت ناخالص غیرنفتی، تاثیر مثبت و معناداری بر تنوع صادراتی در بلندمدت دارند. متغیر اعطای تسهیلات به بخش غیردولتی، اثرات منفی معناداری بر متغیر وابسته در بلندمدت به جای گذاشته و تحریم نیز تاثیر منفی معناداری در بلندمدت بر تنوع صادراتی داشته است. مطابق با نتایج الگو، افزایش بودجه تحقیق و توسعه دولت و اعطای وام به شرکت های صادرات محور با هدف اعتلای عملیات تحقیق و توسعه در این شرکت ها و سرمایه گذاری در بخش غیرنفتی، برای بهبود تنوع صادراتی می تواند راهگشا باشد.

کلیدواژه ها:

تنوع افقی صادرات ، هزینه تحقیق و توسعه ، سرمایه گذاری مستقیم خارجی ، روش خودرگرسیون با وقفه های توزیعی ، صادرات غیرنفتی