مطالعه میکرومورفولوژیکی پیدایش و تکامل افق های تجمع رس (افقهای آرژیلیک ) در برخی از خاکهای نیمه خشک اورمیه

در این تحقیق افق های آرژیلیک در خاکهای آهکی نیمه خشک اورمیه با رژیمهای رطوبتی و حرارتی زریک و مزیک در چهار تیپ اراضی دشت دامنه ای ، فلات، تپه و کوهستان مطالعه گردیدند. بدین منظور، در هر تیپ اراضی سه پروفیل حفر، تشریح و نمونه برداری شدند. خصوصیات فیزیکوشیمیایی این خاکها طبق روشهای استاندارد تعیین گردید. جهت مطالعات میکرومورفولوژیکی ، مقاطع نازک با ضخامت µm۳۰-۲۵ از نمونه های دست نخورده و جهت دار تهیه گردید و با میکروسکوپ پولاریزان، در نورهای پولاریزه متقاطع (XPL) و ساده (PPL) مطالعه گردیدند. مشاهدات صحرایی حضور افق های آرژیلیک را در پروفیل های واقع در تیپهای اراضی دشت دامنه ای و فلات نشان داد. بررسی مقاطع نازک نشان داد، در این خاکها پوسته های رسی بصورت پوششهایی با ضخامت mm۳۴/۰-۰۸/۰ در سطوح منافذ و ذرات اسکلتی حضور دارند و ۷%-۲ مقاطع نازک افق های آرژیلیک را شامل می شوند. باتوجه به اقلیم نیمه خشک فعلی منطقه و آهکی بودن خاکها، تشکیل افق آرژیلیک در این خاکها به اقلیم مرطوبتر گذشته نسبت داده شد. بنابراین ، افق های آرژیلیک در این خاکها در شرایط اقلیمی فعلی تشکیل نشدهاند و یک عارضه باقیمانده از اقلیم های مرطوبتر گذشته در اوایل کواترنر هستند. در برخی از خاکها، پوسته -های رسی توسط کربنات کلسیم پوشش یافته و در مواردی محو شدهاند. پوشانده شدن پوسته های رسی توسط کربنات کلسیم نشان می دهد که اقلیم منطقه از مرطوب به خشک تغییر یافته و سبب تشکیل تجمعات آهکی در افق های آرژیلیک و تبدیل آنها به افق های مرکب آرژیلیک -کلسیک شده و لذا این خاکها پلی ژنتیک هستند. حضور افق های آرژیلیک در این خاکها نشان می دهد که این منطقه از نظر ژئومورفولوژیکی پایدار بوده است .

کلیدواژه ها:

افق آرژیلیک ، پلی ژنز ، پوسته رسی ، تغییر اقلیم ، کواترنر ، میکرومورفولوژی