سرآغاز تاریخ نگاری هنر اسلامی در بوته استشراق، استعمار، مجموعه داری

عرصه تاریخ­نگاری و مطالعه هنر اسلامی حدود دو سده پیش در مغرب­زمین نمایان شد. رویکردهای جدید تاریخ­نگاری و آشنایی با متون اسلامی، درک دستاوردهای تمدن اسلامی، از جمله هنر را ساده­تر کرد. اندکی بعد، گروهی از معماران به شوق دیدار بناهای کهن اسلامی راهی اسپانیا شدند. دست­اندازی استعماری یا روابط سیاسی قدرت­های غرب در سرزمین­های اسلامی، پای جهانگردان طراح و معمار را به این مناطق باز کرد. حاصل این سفرها انبوهی طرح و تصویر از بناهای کهن بود که مردم غرب را با معماری اسلامی آشنا می­کرد. در مرتبه­ای دیگر، خرید و فروش اشیا با حضور مشتریان اروپایی و وساطت دلالان بومی، سیل آثار هنرها و صنایع کهن اسلامی را به مجموعه­های غرب سرازیر کرد. در این بین، نقش نمایندگان موزه کنزینگتون جنوبی در لندن پررنگ­تر بود. در این نوشتار مراتب نخستین برخوردهای غربیان با میراث هنر اسلامی در سه مرحله شرق شناسی، سفرهای هنرشناسان غرب به سرزمین­های اسلامی در دوره استعمار، و گردآوری آثار هنر اسلامی در مجموعه های غربی بررسی شده است. روش کار مطالعه و تحلیل اسناد، گزارش­ها، و مقالاتی است که خود غربیان درباره پیشینه مطالعات هنر اسلامی نوشته­اند. در انتها روشن خواهد شد عرصه­ای که امروز با نام هنر اسلامی برای همه هنرپژوهان جهان دانشی شناخته و مدون است، محصول همین برخوردهای خام اولیه است.

کلیدواژه ها:

تاریخ نگاری ، هنر اسلامی ، شرق شناسی ، استعمار ، مجموعه داری