مقایسه تطبیقی منظر آیینی جشن نوروز در کشور ایران و ترکمنستان

طبیعت، مادر همیشگی جان و روح آدمی، بستر هستی بخش جاودانه ای است که همواره مغتنم بوده است. انسان در طول اعصار گوناگون پیوسته به دامان طبیعت تمسک جسته، به کوه ها پناه برده، آب را تقدیس کرده، آتش را پرستیده و خاک را مبارک دانسته است و برای هر یک داستان هایی سروده و بزم ها و رزم هایی بپا کرده است؛ که همگی در گذر زمان، سبب پدید آمدن آیین ها برای جوامع بشری گشته است. تعامل انسان امروز با محیط پیرامونش، با برگزاری آیین ها پیوندی ناگسستنی داشته و توانسته است تا عقاید و ذهنیات خود را با فعالیت های جمعی به منصه ظهور برساند. «جشن نوروز»، یکی از کهن ترین اعیاد ایران زمین، هر ساله به هنگام رسیدن فصل بهار نزد ایرانیان جشن گرفته می شود و با معانی متعالی خود روح آدمی را طراوت می بخشد. برگزاری جشن نوروز با آیین ها و تمهیدات خاصی همراه است که در عصر امروز، جلوه ای متفاوت از منظر آیینی را در محیط به نمایش می گذارد. پژوهش حاضر به روش توصیفی_تحلیلی و با رویکرد مقایسه ای، ضمن معرفی جشن نوروز و آیین هایی که با خود به همراه دارد، به بررسی شباهت ها و تفاوت های برگزاری این آیین ها در کشور ایران و ترکمنستان به عنوان نمادی مشترک، از نگرش معماری منظر پرداخته و منظر آیینی حاصل از این جشن را در این دو اقلیم تحلیل نموده است. نتایج حاکی از این هستند، که برگزاری جشن نوروز در این دو سرزمین بر بایستگی و شیوه تعامل انسان با محیط طبیعی و مصنوع خویش اثر می گذارد؛ و سبب تقویت ارتباط و هماهنگی وی با آنها می گردد؛ که در پی آن، موجب ظهور مناظر آیینی متنوع و منحصر به فردی، در فضای شهری و محیط های طبیعی می گردد. رصد نمودن قابلیت ها و کنش های موجود در برگزاری آیین های جشن نوروز؛ فرصت های ارزشمندی در جهت بهره وری از معماری منظر به عنوان راه حلی انسان محور؛ در زمینه ساماندهی جمعی، مناظر آیینی و گسترش افق های جذاب در ادای این جشن در دو کشور پیش رو می گذارند.

کلیدواژه ها:

منظر آیینی ، ایران ، جشن نوروز ، ترکمنستان ، مقایسه تطبیقی