ارزیابی میزان تبخیر-تعرق و بهره وری آب بر اساس پایگاه داده WaPOR فائو در دشت قزوین
محل انتشار: فصلنامه آب و خاک، دوره: 37، شماره: 3
سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 136
فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JSW-37-3_010
تاریخ نمایه سازی: 4 مهر 1402
چکیده مقاله:
دستیابی به امنیت غذایی در آینده با استفاده پایدار از منابع آب، چالشی بزرگ برای نسل فعلی و آینده خواهد بود. افزایش جمعیت، رشد اقتصادی و تغییرات آب و هوا، همگی بر افزایش فشار بر منابع موجود میافزایند. کشاورزی یک مصرف کننده کلیدی آب است و نظارت دقیق بر بهرهوری آب در کشاورزی و بررسی فرصت ها برای افزایش بهرهوری آن ضروری است. پایش سیستماتیک بهرهوری آب از طریق استفاده از تکنیکهای سنجش ازدور میتواند به شناسایی شکافهای بهرهوری آب و ارزیابی راه حل های مناسب برای رفع این شکافها کمک کند. دشت قزوین با تامین حدود ۵ درصد محصولات کشاورزی مورد نیاز کشور به عنوان قطب کشاورزی مدرن شناخته شده است. در این پژوهش با استفاده از پایگاه داده WaPOR به ارزیابی مقادیر تبخیر-تعرق، میزان زیست توده و بهرهوری حجم آب ناخالص و خالص زیستتوده بر اساس نقشه کاربری اراضی در بازه زمانی سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۱ پرداخته شد. نتایج نشان داد مقادیر تبخیر- تعرق گیاهان تحت پوشش شبکه آبیاری در بازه زمانی سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۶ با روند نسبتا پایداری همراه بوده اما این روند پایدار در سال ۲۰۱۷ به بعد با کاهش روبه رو شده است که ازجمله دلایل کاهش میزان تبخیر -تعرق در این بازه زمانی میتوان به کمبود آب در دسترس گیاه با توجه به منابع محدود آب در طی سالهای اخیر اشاره کرد. بررسی روند میزان کل زیست توده در اراضی مختلف نشان میدهد در طی سالهای موردمطالعه این شاخص در تمامی کاربریها با افزایش تدریجی همراه شده است. به طوری که میزان شاخص کل تولید بیومس (TBP) در سال ۲۰۲۰ به میزان ۱۷ درصد بیشتر از سال ۲۰۰۹ است. میزان ناخالص حجم آب زیست توده از ابتدای سال ۲۰۰۹ تا سال ۲۰۱۶ در اراضی تحت پوشش شبکه آبیاری با میزان افزایشی همراه بوده است اما از سال ۲۰۱۷ روند تغییرات دمایی و افت شدید تراز آب زیرزمینی باعث کاهش سطح اراضی تحت پوشش شبکه شده و بسیاری از این اراضی به اراضی آیش و دیم تبدیل شده اند. بررسی شاخص بهرهوری خالص آب زیستتوده (NBWP) نیز نشان داد میزان بهرهوری خالص در اراضی دیم به شدت به میزان بارش سالانه وابسته است و بخش زیادی از عملکرد محصول در اراضی دیم وابسته به میزان بارش دریافتی است. ازجمله پارامترهای تاثیرگذار در برآورد مقدار کل زیستتوده میتوان به مقدار، تبخیر، تعرق و برگاب اشاره کرد که افزایشی یا کاهشی بودن هر یک از این پارامترها تاثیر به سزایی در مقدار زیستتوده برآورد شده خواهد داشت. به طور کلی پایگاه داده WaPOR میتواند به عنوان یک راهنما در تعیین قابل اطمینان مقادیر تبخیر-تعرق و برنامهریزی مرتبط با منابع آب در بخش کشاورزی، مورد استفاده قرار گیرد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محدثه السادات فخار
گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
عباس کاویانی
گروه علوم و مهندسی آب، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :