بررسی فرونشست زمین ، آسیب ها و ارتباط آن با خشکسالی و مدیریت بحران و راهکارها

با توجه به خشکسالی های متوالی در یک دهه اخیر در بخش وسیعی از کشور و برداشت بی رویه از سفره های آب زیرزمینی ، هم اینک پدیده فرونشست زمین (iand Subsidence) در بسیاری از دشت های حاصلخیز اتفاق افتاده است .کاهش بارندگی ها در سطح کشور باعث خشکسالی های مداوم و پی در پی در سالیان اخیر شده است و آب پشت سدها کاهش یافته به طوریکه جهت تامین آب موردنیاز مجبور به حفر چاهها و افزایش عمق چاههای آب شدهایم . این امر باعث شده سطح آب در سفرههای زیرزمینی پایین آمده و نابودی آب خوانهای زیرزمینی را به همراه داشته باشد.فرونشست زمین آسیب ها و خسارات فراوانی در قطع جریان آب و انتقال آب به علت شکستگی به وجود می آورد که باعث آلودگی آب ها می شود.قطع شبکه های فاضلاب و ایجاد بوی نامطبوع و بوی تعفن در منطقه آسیب دیده و شیوع بیماری های عفونی از دیگر بحران های فرونشست زمین می باشد.عملیات مقاوم سازی برای نقاط بحرانی و استفاده از مواد و مصالح مصرفی و جنس لوله های با کیفیت و نحوه اجرای استاندارد می تواند از موارد پیشگیری بحران و پاسخ به بحران باشد.مدیریت مصرف آب شهروندان نقش مهم و اساسی در کاهش برداشت آب از منابع زیرزمینی خواهد داشت .بر اثر این نشست ها، ترکها و شکافهایی در دشت ها با اشکال و عمق و طول متفاوت ایجاد می گردد . تغییرات این اشکال در طول زمان موجب ایجاد فرم های متفاوت و عوارض متعددی مانند شکاف های طولی ممتد، شکاف های منقطع ، حفرات مدور، چاله های وسیع و فروچاله ها می باشد که این عوارض باعث تخریب برخی از اراضی کشاورزی و کانال های آبیاری شده ، هم چنین باعث تغییر در شیب زمین در برخی نواحی و تهدید شبکه های انتقال نفت و گاز و سایر تاسیسات عمرانی از جمله خط آهن سراسری و کاهش برگشت ناپذیر ظرفیت مخزن آب های زیرزمینی می شود.مصرف بالای آب توسط شهروندان در زمان خشکسالی باعث کاهش آب های زیرزمینی و در نتیجه فرونشست زمین می شود.

کلیدواژه ها:

فرونشست زمین ، آسیب ها ، خشکسالی ، مدیریت بحران ، مدیریت مصرف آب شهروندان