عوامل موثر در تحولات جمعیتی و کالبدی سکونتگاه‎های پیرامون کلان شهرها و پیامدهای آن، پژوهش موردی: شهر قرچک

مهاجرپذیری و رشد کلان شهر ها همواره ملازم با دگرگونی‎هایعمده‎ درنواحی پیرامونیآن ها  است. کلان شهر ملی تهران در دهه‎های اخیر با رشد بالای خود موجب افزایش جمعیت و گسترش فیزیکی شهرها و روستاهای پیرامونش شده است.هدف اصلی این تحقیق، بررسیو تحلیل عوامل موثر بر تحولات جمعیتی و کالبدی شهر قرچک به عنوان یکی از سکونتگاه های پیرامون کلان شهر تهران و پی‎آمدهای آن است. روشپژوهش روشتوصیفی- تحلیلی وروشجمع‎آوری اطلاعاتمبتنی بر مطالعات اسنادی و میدانی (مشاهده، مصاحبه عمیق و تکمیل ۳۰۰ پرسشنامه خانوار به صورت تصادفی) است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمون‎T تک نمونه‎ای، رگرسیون چندگانه، تفسیر تصاویرماهواره‎ایشهر قرچک (سال‎های ۱۳۶۶ و ۱۳۹۰) و مدل هلدرن استفاده شده است. نتایج تحقیق گواه بر این است که، شهر قرچک به دلایلی همچون قرارگرفتن در محور تهران- ورامین، مسافت کوتاه و دسترسی آسان به کلان شهر تهران و خدمات آن، و همچنین ارزانی زمین و مسکن، مهاجرپذیری و در نتیجه، رشد جمعیتی و کالبدی بالایی داشته است؛ به گونه‎ای که به عنوان عرصه‎ای تکمیلی برای کارکردهای کلان شهر تهران، در زمینه سکونتی- خوابگاهی ایفاء نقش نموده است. بر اساس تحلیل مدل هلدرن، ۶۸ درصداز رشد فیزیکی شهر قرچک مربوط به رشد جمعیت و ۳۲ درصد آن مربوط به رشد افقی و اسپرال بوده است، که این رشد سریع سبب ایجاد تغییرات گسترده در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی شهر شده است.

کلیدواژه ها:

مهاجرپذیری ، گسترش فیزیکی کالبدی شهر ، رگرسیون چندگانه ، مدل هلدرن ، کلان شهر تهران ، قرچک