مقایسه اثربخشی آموزش فنون توجه آگاهی و فنون شناختی-رفتاری بر علائم اضطراب امتحان دانش آموزان دختر

اضطراب امتحان یکی از پدیده­های رایج است که بر عملکرد تحصیلی دانش­آموزان تاثیر منفی دارد. در سال­های اخیر روش­های گوناگونی برای درمان آن مورد استفاده قرار گرفته است که پژوهش حاضر، با هدف مقایسه اثربخشی آموزش فنون توجه آگاهی و شناختی-­رفتاری بر علائم اضطراب امتحان دانش­آموزان دختر انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش­آزمون-پس­آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش­آموزان دختر پایه دهم شهرستان ازنا در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ تشکیل داده بودند که با استفاده از روش نمونه­گیری هدفمند ۴۵ دانش­آموزی که نمره بالاتر از ۵۰ از آزمون اضطراب امتحان اسپیلبرگر (۱۹۸۰) کسب کرده بودند برای نمونه پژوهشی انتخاب شدند. آزمودنی­ها به صورت تصادفی در سه گروه، آموزش فنون توجه آگاهی، فنون شناختی­-رفتاری و گروه گواه جایگزین شدند. به یکی از گروه­های آزمایشی فنون توجه آگاهی، گروه دیگر آزمایشی فنون شناختی-­رفتاری در طی ۱۰ جلسه آموزش داده شد و گروه گواه هیچ آموزشی دریافت نکردند. داده ها قبل از و بعد از مداخله­ها با استفاده از پرسشنامه اضطراب امتحان اسپیلبرگر (۱۹۸۰) جمع­آوری شد. تحلیل داده­ها با آزمون تحلیل کوواریانس تک­متغیری و چند­متغیری و آزمون تعقیبی بونفرونی نشان داد که آموزش فنون توجه آگاهی و فنون شناختی­-رفتاری تاثیر معناداری بر کاهش اضطراب امتحان و مولفه های آن در دانش­آموزان دختر دارد (۰۰۱/۰ > P). همچنین، نتایج آزمون تعقیبی نشان داد که میزان تاثیر فنون توجه آگاهی بر اضطراب امتحان و مولفه نگرانی بیشتر از فنون شناختی-رفتاری بود (۰۰۱/۰ > P) و بر مولفه هیجان پذیری تفاوت معناداری بین دو روش وجود نداشت (۰۵/۰ < P). بر اساس یافته­ها می­توان گفت هر دو مداخله در کاهش علائم اضطراب امتحان دانش آموزان دختر اثربخش هستند و فنون توجه آگاهی می­تواند جایگزین مناسبی برای فنون شناختی-رفتاری در درمان اضطراب امتحان باشد.

کلیدواژه ها:

توجه آگاهی ، شناختی-رفتاری ، اضطراب امتحان ، دانش آموزان دختر