بررسی اثربخشی روش های آموزش مستقیم، آموزش شناختی اخلاق، شفاف-سازی ارزش ها، و تلفیقی بر قضاوت اخلاقی دانش آموزان پسرپایه اول دبیرستان ناحیه چهار تبریز

پژوهش حاضر باهدف تعیین اثربخشی آموزش بر قضاوت اخلاقی پسران دبیرستانی صورت گرفت. آزمودنی­های این پژوهش را ۱۵۰ نفر از دانش­آموزان پسر اول دبیرستانی ناحیه چهار تبریز تشکیل می­دادند که از یک مدرسه به صورت تصادفی خوشه­ای انتخاب شدند. آزمودنی­ها در ۵ کلاس قرار داشتند. هر کدام از کلاس­ها یکی از روش­های چهارگانه آموزشی را به صورت کاملا تصادفی  دریافت کردند. یکی از کلاس­ها  به­عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. به منظور جمع­آوری اطلاعات از آزمون قضاوت اخلاقی DIT جیمز رست استفاده شد. این آزمون براساس دیدگاه نئوکالبرگیها تهیه شده و تاکنون بر روی بیش ازیک میلیون نفر اجرا شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که قبل از اعمال روش­های آموزشی تفاوت معنی­داری بین قضاوت­های اخلاقی گروه­های مورد مطالعه وجود ندارد (۱۶۲/=p). اما اعمال روش­های آموزشی توانست در سطح  قضاوت اخلاقی دانش­آموزان تفاوت ایجاد کند (۰۰۰/=p). از بین روش­های آموزشی، آموزش شناختی اخلاق بیشترین تاثیر را داشت. آموزش شناختی اخلاق روشی است که در آن دانش­آموزان ترغیب می­شوند تا درباره معماهای اخلاقی به تفکر و تبادل نظر بپردازند. در این روش انواع مختلف معماهای اخلاقی به دانش­آموزان ارائه می­شود و دانش­آموزان نظرات موافق یا مخالف خود را بیان می­کنند. سپس به دو گروه موافق یا مخالف تقسیم می­شوند و موافقان یا مخالفان دیدگاه­های خود را با ذکر دلایل بیان می­کنند و طرف مقابل نیز نظرات خود را با دلیل بیان می­کند. همچنین روش آموزش مستقیم، برخلاف مطالعات و بررسی­های قبلی، جزئ روش­های موثر بود. و نیز روش تلفیقی بعد از روش آموزش شناختی دومین روش آموزشی موثر بود. بنابر این می­توان نتیجه گرفت که قضاوت اخلاقی منحصرا نتیجه رشدشناختی نیست بلکه از آموزش نیز تاثیر می­پذیرد. براین اساس می­توان مدعی شد که آموزش توانست در سطح قضاوت اخلاقی گروه­های مختلف تفاوت ایجاد کند.

کلیدواژه ها:

قضاوت اخلاقی ، آموزش شناختی اخلاق ، آموزش مستقیم ، شفاف-سازی ارز ش ها