پیامدهای پذیرش یا انکار واقع نمایی گزاره های قرآن به مثابه مبنایی تفسیری

پیرامون واقع نمایی گزاره های قرآن دیدگاه هایی وجود دارد. این مقاله بررسی می کند که پیامدهای موضع گیری در قبال واقع نمایی این گزاره ها به مثابه مبنایی تفسیری، چیست؟ برای نیل به پاسخ، دو نکته را بررسی می کنیم: آیا موضع گیری در مورد واقع نمایی گزاره های قرآن، مبنایی تفسیری است؟ پیامدهای تفسیری این موضع گیری در مقام عمل چیست؟ در این رابطه سه موضع گیری کلی اصطیاد شد. ضمن تحلیل مبنای تفسیری و تطبیق آن با هر پاسخی به سوال از واقع نمایی، از رهگذر تطبیق مدعای هریک از دیدگاه ها بر آیات قرآن و تحلیل محتوای آنها و ارزیابی پیامدهای هر دیدگاه، روشن گردید که هریک در عرصه تفسیر و علوم قرآن، پیامدهایی دارند، که برخی از آنها به کل قرآن، و برخی به بخشی از گزاره های قرآن ناظر است. این پیامدها، دامن گیر مسائلی در تفسیر، علوم قرآن، علوم انسانی اسلامی، و علوم تجربی می شود. برخی از این پیامدها عبارتند از: امکان استخراج داده های متقن از قرآن برای استفاده در علوم انسانی اسلامی و علوم تجربی؛ پیامدهایی چالش برانگیز مانند بشری بودن قرآن و امکان همانندآوری قرآن و بطلان تحدی؛ عدم امکان اثبات معاد با گزاره های قرآن؛ و عدم امکان عبرت گیری از قصص قرآن؛ که ادله متقن بر بطلان آنها وجود دارد.

کلیدواژه ها:

واقع نمایی ، مبنای تفسیری ، گزاره ، علوم انسانی اسلامی ، قرآن