آسیب شناسی تدوین و اجرای لایحه تحول نظام مالیاتی از منظر خط مشی گذاری (موردمطالعه: سازمان امور مالیاتی)

زمینه: لایه تحول نظام مالیاتی کشور یکی از اسناد بالادستی مهم مدیریت عمومی به شمار می رود که باید از منظر خط مشی گذاری ارزیابی شود. هدف: هدف این تحقیق، مطالعه آسیب شناسانه تدوین و اجرای لایحه تحول نظام مالیاتی از منظر خط مشی گذاری بوده است. روش: با توجه به رویکرد اتخاذ شده، هفت متغیر اصلی موثر بر توفیق خط مشی تحول نظام مالیاتی در سه عرصه سیاست گذاری، نهادی و عرصه خرد از ادبیات نظری استخراج شد. جهت عملیاتی سازی عوامل مذکور علاوه بر مطالعه ادبیات تحقیق با ۵ نفر از متخصصان دانشگاهی حوزه خط مشی گذاری عمومی مصاحبه نیمه ساختارمند به عمل آمد که بر مبنای تحلیل آن ها ۶۹ مولفه برای متغیرهای فوق استخراج شد. جهت ارزیابی مولفه های مذکور در خط مشی تحول نظام مالیاتی، روش پیمایش مبتنی بر پرسش نامه کتبی در بین ۱۵ نفر از کارشناسان امور مالیاتی و سیاست گذاری مالی انجام شد. نتایج: بیش ترین نقاط ضعف لایحه تحول نظام مالیاتی از منظر خط مشی گذاری در عرصه سیاست گذاری بوده است که در آن به اندازه کافی به عوامل مربوط به ویژگی های خط مشی و مولفه های مهم شکل گیری خط مشی توجه نشده است. هم چنین عامل های مربوط به عرصه خرد نیز کمتر مورد توجه تدوینگران و مجریان بوده است. در این لایحه مولفه های مربوط به بازخوردهای جمعیت هدف نیز تا حد زیادی مغفول واقع شده و توجه زیادی به عوامل محیطی کلان مداخله گر نشده است. اما نقاط مثبت لایحه مذکور صرفا در عرصه نهادی یا سازمانی بوده است که به ترتیب عبارت است از: تعیین دقیق روابط بین سازمانی در اجرای خط مشی، توجه به مولفه های لایه ها و سطوح درگیر و مولفه های موثر بر پاسخ های مطلوب مجریان خط مشی.

کلیدواژه ها:

نظام مالیاتی ، خط مشی گذاری ، آسیب شناسی ، عرصه نهادی