نوسان های جمعیت مراحل نابالغ رشدی و تعیین مناسب ترین ناحیه گیاهی برای نمونه برداری از بید گوجه فرنگی Tuta absoluta Meyrick (Lep.: Gelechiidae) در شرایط گلخانه در جیرفت

بید گوجه­فرنگی،  Tuta absoluta Meyrick (Lep.: Gelechiidae)آفتی است که از سال ۱۳۸۹ وارد کشور شده و به سرعت در مناطق مختلف از جمله جیرفت گسترش یافته است. نظر به سطح زیر کشت قابل توجه گلخانه­های گوجه­ فرنگی در این منطقه، ناشناخته بودن و قدرت خسارت­زایی بسیار بالای بید گوجه فرنگی، مطالعه نوسان­های جمعیت و تعیین بهترین ناحیه گیاهی برای نمونه­برداری از جمعیت افراد نابالغ این آفت جهت اتخاذ تصمیم­های مدیریتی، بسیار مهم است. در این مطالعه، با کشت گیاه گوجه­فرنگی در شرایط گلخانه، اقدام به نمونه­برداری هفتگی از مراحل مختلف رشدی حشره شامل تخم، لارو و دالان­های لاروی به شیوه بررسی بوته­ و نمونه­برداری از برگ­ها شد. نتایج نشان داد که فعالیت این حشره از اواسط فصل رشد (اواسط بهمن ماه) در گلخانه مشاهده شده و به­تدریج تراکم جمعیت رو به فزونی نهاده و اوج جمعیت در فروردین و اردیبهشت می باشد که در این مدت ۵-۴ نسل نیز ایجاد می نماید. با ارزیابی داده­های حاصل از نمونه­برداری­ مشخص شد که بیش ترین میزان تخم­ریزی حشره در نیمه بالایی بوته­ها و به طور عمده در سطح زیرین برگ­ها صورت می­گیرد. علاوه بر این، نتایج نشان داد که نمونه­برداری از دالان­های لاروی نسبت به شمارش مراحل زیستی حشره از دقت بالاتری در تخمین جمعیت آفت برخوردار است. هم چنین، بر اساس آزمون همبستگی مشخص شد که بین تغییرات میانگین تعداد لارو و دالان­های لاروی در نیمه فوقانی بوته­ها، همبستگی مثبت و بیش از دو بخش دیگر بوته وجود دارد و می­توان تنها با نمونه­برداری از برگ­ها در این قسمت و شمارش تعداد دالان­ها برآوردی از جمعیت لاروهای فعال به دست آورد.

کلیدواژه ها:

شب پره مینوز گوجه فرنگی ، تغییرات جمعیت ، تعداد نسل ، نمونه برداری