بررسی زبان در منظومه ازهر و مزهر نزاری قهستانی

نزاری قهستانی (۶۴۵ ۷۲۱ ه. ق) شاعر سده های هفتم و هشتم هجری است. وی در روستای فوداج از توابع بیرجند به دنیا آمد و در همانجا درگذشت. درباره دلیل تخلص وی اختلاف نظر وجود دارد؛ برخی سبب تخلص وی را به نزاری، لاغری و ضعیفی وی یا انتساب او به نزارمستنصربن اسماعیل می دانند (ر.ک: صفا، ۱۳۷۸: ۷۳۴). نزاریه یکی از فرقه های اسماعیلیه است که پس از مرگ المستنصر بالل،ه در ایران و سرزمین های خلافت شرقی شکل­ گرفته ­است. چنین به نظرمی رسد که یکی ازدلایل بی توجهی به او و آثارش، مذهب او باشد. اثر مهم نزاری منظومه ازهر و مزهر است. از آنجا که «درهیچ یک از کتاب نامه ها و دایره المعارف ها اثری به نام ازهر و مزهر یافت نشده است. اشاره نزاری را به این که منظومه ازهر و مزهر بازآفرینی یک حماسه باستانی است باید به عنوان یک شیوه متعارف ادبی تلقی کرد» (بای بوردی،۱۳۷۰: ۸۸).داستان ازهر و مزهر، ده هزار و ششصد و دوازده بیت دارد که در سال ۷۰۰ هجری در قالب مثنوی و بحر هزج مسدس در مدتی کمتر ازیک سال به نظم درآمده است. این مثنوی، داستانی عاشقانه است و به نظر می ­رسد شاعر در سرودنش، به آثاری چون خسرو و شیرین و لیلی و مجنون نظامی نیز نظر داشته است. درواقع، ازهر و مزهر یک منظومه حماسی- غنایی است.

کلیدواژه ها:

ازهر و مزهر ، زبان حماسی ، زبان غنایی ، نزاری قهستانی ، ویژگی های زبانی