بازسازی قضایای اخلاقی در حکمت متعالیه

یکی از ویژگیهای حکمت متعالیه ملاصدرا اعتماد بر منطق عقل و استفاده از دستاوردهای شهودی عقلانی متکلمان و عارفان است، به همین سبب سلسله مباحث عمیقی در قضایای اخلاقی و فلسفهی اخلاق از جانب متکلمان اسلامی پیرامون قضایای منطقی در گرفته است که اصلیترین آنها در ارتباط با حسن و قبح عقلی یا شرعی است.شخصیتهای اندیشمندی نظیر خواجه نصیرالدین طوسی، ملاعلی قوشجی، عبدالرزاق لاهیجی و علامه حلی و دهها متفکر دیگر در جریان بودهاند که در ارتباط با این قضیه داد سخن دادهاند.همچنین ملاصدرا در حکمت متعالیه بزرگترین نظریهپرداز حکیم قرن یازدهم سعی کرده است آن دسته از قضایای منطقی را که به نظر برخی متفکران پیشین موجب ابهام و تناقض در آنهاست حل نماید. او با بیان فرق میان حمل اولی ذاتی و حمل شایع صناعی به این ابهامات خاتمه داد و توانست حوزهی بحثهای چندی و چگونگی و چسانی را که از مقولهی «استیها» است از حوزهی شناخت فلسفه که از مقولهی «هستیها» است بیرون نماید.ما در این مقاله ضمن بیان نظرات منطقی متکلمان در بحثهای قضایای اخلاقی، به تبیین نظر ملاصدرا پرداخته و بر این باوریم که صدر المتالهین با اشکال حمل قضایا به دو صورت ذاتی و شایع صناعی به بازسازی قضایای اخلاقی در حوزهی فلسفهی اخلاق پرداخته است.

کلیدواژه ها:

حکمت متعالیه ، صدرا ، منطق صدرایی ، فلسفه اخلاق ، شهودی ، عقلانی