برآورد دمای خاک در اعماق مختلف با استفاده از متغیرهای هیدرواقلیمی در بیابان های ساحلی (مطالعه موردی: بندرعباس)

چکیده دمای خاک یکی از متغیرهای مهم در مطالعات هیدرواقلیمی کشاورزی و هواشناسی کشاورزی می باشد و کمبود آن در نقاط فاقد ایستگاه سینوپتیک که فعالیت های کشاورزی صورت می پذیرد یکی از چالش های بزرگ در بسیاری از مطالعات و تحقیقات بخش کشاورزی است. لذا هدف از این مطالعه تعیین ارتباط بین متغیرهای هیدرواقلیمی همچون بارندگی، دمای هوا، رطوبت هوا، فشار بخار آب، سرعت باد، میزان تبخیر و تراز آب زیرزمینی با دمای خاک در اعماق ۵، ۱۰، ۲۰، ۳۰، ۵۰ و ۱۰۰ سانتی­متری در منطقه ساحلی بندرعباس طی دوره آماری (۱۳۷۱-۱۳۹۲) است. بدین منظور پارامترهای ذکر شده به صورت نرمال استاندارد شده محاسبه شد و همچنین تاثیر دو پارامتر باران و تراز آب زیرزمینی در قالب دو شاخص SPI و GRI بررسی و با ضریب همبستگی پیرسون معنی داری ارتباط بین آن­ها تعیین گردید، و بر اساس روش رگرسیون خطی چند متغیره مقادیر دما در اعماق مختلف خاک برآورد گردید. بیشترین همبستگی بین دمای خاک در عمق ۱۰۰ سانتی­متری خاک با دمای هوا، تبخیر از تشتک و شاخص SPI در پنجره زمانی ۳ ماهه دیده می­شود که ضرایب همبستگی آن­ها به ترتیب برابر با ۹۹۲/۰، ۸۸۵/۰ و ۷۱/۰- می­باشد. این بدان معنی است که در واقع دما و رطوبت هوا به طور مستقیم بر تغییرات دمای خاک از سطح تا عمق موثر است، اما تاثیر باران بر دمای خاک معکوس بوده به طوری­ که میزان دمای خاک در ماه های ترسال کاهش معنی داری (P-value=-۰.۵۹) را نشان می دهد. در نتیجه، تحقیق فوق این امکان را فراهم می آورد تا در ماه های مختلف امکان برآورد سریع دمای خاک با استفاده از داده های هیدرواقلیمی فراهم آید.

کلیدواژه ها:

Keywords: Hydro climatic factors ، Standardized Precipitation Index ، Ground water Resource Index ، Soil Temperature Estimation ، واژه های کلیدی: پارامترهای هیدرواقلیمی ، شاخص نرمال استاندارد شده ، شاخص بارش استاندارد شده ، شاخص منبع آب زیرزمینی