توصیف برخی ویژگیهای نحوی در گفتار دانش آموزان کم توان ذهنی

هدف: هدف از پژوهش حاضر، توصیف برخی ویژگیهای نحوی و صرفی بین نشانه جمع فعل (سوم شخص)، ضمایر شخصی، نقش نمای مفعولی (را)، حروف اضافه، فعلهای ماضی ساده، فعلهای مضارع اخباری، نشانه جمع اسم (ها)، فعلهای ربطی، نشانه منفی فعل (ن)، جملات ناهمپایه (پایه و پیرو) بود. روش: تعداد نمونه در این پژوهش ۷۹ دانش آموز است که با روش نمونه گیری چند مرحله ای از میان حدودا ۷۰۰ دانش آموز کم توان ذهنی در پایه های آمادگی (مقدماتی و تکمیلی) مدارس استثنایی شهر تهران در سال ۸۳-۱۳۸۲ انتخاب شده اند و با استفاده از "آزمون رشد زبان فارسی" درک و بیان برخی ویژگیهای صرفی و نحوی در آنها بررسی و سلسله مراتبی از آسانی به دشواری برای این ویژگیها عرضه شده است. یافته ها: با توجه به عملکرد آزمودنیهای کم توان ذهنی در دو خرده آزمون درک دستوری و تقلید جمله از "آزمون رشد زبان فارسی"، دو سلسله مراتب (از ساده به دشوار) برای درک دستوری و بیان دستوری به دست آمد. آسان ترین مهارت در سلسله مراتب درک دستوری، عبارت بود از درک فعلهای مضارع اخباری و دشوارترین مهارت، درک جملات ناهمپایه. و در سلسله مراتب بیان دستوری، بیان فعل سوم شخص جمع، آسان ترین مهارت بیانی و کاربرد ضمایر شخصی و حروف اضافه، دشوارترین بوده. نتیجه گیری: با دانستن ویژگیهای صرفی و نحوی گفتار این کودکان، می توان به طراحی و تهیه برنامه های زبان آموزی مناسب دست زد و در این برنامه ریزیها، این خصوصیات زبانی را در نظر گرفت. می توان در تهیه و تنظیم کتابهای درسی و غیردرسی ویژه و در نوشتن داستانها و اشعار برای آنها و در برنامه ریزی برای آموزش پیش دبستانی، دقیق تر و مفیدتر عمل کرد. حتی می توان تعاملات اجتماعی و کلامی بهتر و مفهوم تری را سامان داد و محیط غنی تر و پربارتری را آماده کرد تا یادگیری گفتار و زبان و مهارتهای ارتباطی این کودکان، آسان تر شود.

کلیدواژه ها:

syntactic features ، mentally retarded children ، language production and perception ، ویژگیهای نحوی ، کودکان کم توان ذهنی ، درک و بیان زبانی