تاثیر اسید فولیک در جلوگیری از بروز ناهنجاری های تکوینی ناشی از مصرف طولانی مدت استامینوفن در موش آزمایشگاهی

زمینه و هدف : استامینوفن دارویی است که به طور شایع توسط مادران باردار در طی تمام مراحل بارداری به عنوان ضد درد و تب بر مورد استفاده قرار می گیرد. این مطالعه به منظور روشن شدن اثرات تراتوژنیک مصرف طولانی استامینوفن در قبل و حین بارداری و تاثیرات اسید فولیک در پیشگیری از این اختلالات در جنین های موش طراحی گردید.   روش بررسی : ۲۱۰ سر موش باردار از سوش Balb/c در شرایط استاندارد آزمایشگاه حیوانات، در قالب ۳ گروه تجربی I ، II و III (هر گروه ۳۰ سر موش) دسته بندی شدند. حیوانات گروه تجربی I ) شامل ۳ زیر گروه ۱۰I ، ۲۰I و ۳۰I به تعداد ۱۰ سر موش در هر زیر گروه) به میزان mg/kg/day۴۰ شربت استامینوفن به صورت گاواژ به ترتیب در زمان های ۱۰ و ۲۰ و ۳۰ روز قبل از حاملگی و ۱۰ روز اول حاملگی دریافت نمودند. گروه های کنترل معمول و کنترل منفی به همان تعداد (۱۰ سر موش) به ترتیب نرمال سالین و ماده بی اثر دارو را مصرف نمودند. حیوانات گروه تجربی II (۱۰II، ۲۰II و ۳۰II) نیز به میزان mg/kg/day ۸۰ در دو دوز صبح و عصر و در زمان های فوق الذکر از دارو استفاده نمودند. همچنین در گروه تجربی  III(۱۰III، ۲۰III و ۳۰III) موش هاmg/kg/day۸۰ استامینوفن به همراه اسید فولیک با دوز mg/kg/day ۱۴/۰ دریافت کردند. یک سری گروه های کنترل معمول و کنترل منفی نیز برای این دو گروه استفاده شد. موش ها در روز ۱۸ حاملگی با استفاده از بیهوشی سزارین شده و جنین ها توسط استریومیکروسکوپ مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات در جداول توزیع فراوانی درج گردید و توسط آزمون هایANOVA  و  TUKEY و با استفاده از نرم افزار SPSS ارزیابی شد.   یافته‎ها : مصرف طولانی مدت استامینوفن برای هر دو دوز mg/kg/day ۸۰ و ۴۰ و در زمان های ۲۰ و ۳۰ روز قبل از حاملگی و ۱۰ روز اول حاملگی می تواند باعث ناهنجاری های در اندام از جمله بدشکلی، کوتاهی و عدم تشکیل دست و غیرقرینگی در اندام ها شود. خونریزی های زیرجلدی و جذب جنینی نیز از دیگر موارد مشاهده شده بود. در گروه ۳۰I  تعداد نوزادان ناهنجار ۱/۱۶ و ناهنجاری های اندام ۳/۱۱درصد مشاهده شد. در گروه ۲۰II میزان ناهنجاری های جنینی ۵/۶ درصد و ناهنجاری های اندام ۹/۴ درصد مشاهده شد. در گروه ۳۰II میزان ناهنجاری های جنین ۱۴ و ناهنجاری های اندام ۴/۱۲ درصد مشاهده شد. در گروه ۲۰III  که دارو و اسیدفولیک همزمان مصرف کردند،میزان ناهنجاری ها به ۶/۱ درصد کاهش پیدا نمود و در گروه ۳۰III  نیزمیزان ناهنجاری ها به ۶/۱ درصد تقلیل یافت (۰۵/۰P<).   نتیجه‎گیری : این مطالعه نشان داد که مصرف زیاد و طولانی مدت قبل و در حین حاملگی استامینوفن در موش ها باعث ناهنجاری های جنینی به ویژه در اندام ها می گرددو مصرف همزمان اسیدفولیک با استامینوفن در کاهش ناهنجاری نقش موثری دارد.

کلیدواژه ها:

Acetaminophen ، Pregnancy ، Teratogenic effects ، Folic acid ، استامینوفن ، اسیدفولیک ، حاملگی ، اثرات تراتوژنیک