رابطه نوع تغذیه تا ۶ ماهگی و طول دوره شیردهی با چاقی کودکان ۵۹-۲۴ ماهه

زمینه و هدف : باتوجه به گذر تغذیه ای ایران، چاقی دوران کودکی در کنار سوءتغذیه پروتئین - انرژی در حال گسترش است. این مطالعه به منظور تعیین رابطه نوع تغذیه تا ۶ ماهگی و طول دوره شیردهی با شیوع چاقی در کودکان ۲۴تا ۵۹ ماهه شهرستان بندرترکمن انجام گردید. روش بررسی : در این مطالعه توصیفی ۳۴۳ کودک ۲۴تا ۵۹ ماهه با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی متناسب با حجم از روی آخرین فهرست موجود در خانه های بهداشت تحت پوشش مراکز بهداشتی شهرستان بندرترکمن طی سال ۱۳۸۵ انتخاب شد. چاقی (بالا بودن z-score  وزن به قد) بر مبنای بیشتر از ۲+ انحراف معیار استاندارد بررسی مرکز ملی سلامت آمریکا تعریف گردید. داده ها از طریق مصاحبه حضوری با مادران و اندازه گیری قد و وزن کودک در پرسشنامه ثبت شد و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS-۱۱.۵ و آزمون های آماری کای اسکوئر، تست دقیق فیشر، پیرسون و آنالیز رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها : در این مطالعه ۶.۴% کودکان چاق بودند. طول دوره شیردهی با امتیاز z-score وزن برای قد کودکان همبستگی معنی دار و معکوس داشت (r= -۰.۱۵۸, P=۰.۰۰۳). چاقی کودکان با تغذیه انحصاری با شیر مادر تا ۶ماهگی، ۵.۱% بود؛ در حالی که ۱۵.۲% کودکان با تغذیه غیر از شیر مادر چاق بودند و این تفاوت معنی دار بود (P=۰.۰۱) (کای دو ۶.۶۸). طول دوره شیردهی می بایست حداقل ۱۸ ماه باشد تا اثر معنی داری در کاهش چاقی داشته باشد (P=۰.۰۰۵) (کای دو ۷.۹۲۳). در نهایت آنالیز رگرسیون لجستیک نیز نشان داد که طول دوره شیردهی بیشتر از ۱۸ ماه باعث کاهش ۶۴ درصدی شانس احتمال ابتلا به چاقی می شود (Exp(beta)= -۰.۳۶, P=۰.۰۲۸). با توجه به این که اکثر ساکنین بندرترکمن از قوم ترکمن می باشند؛ ۹۵ درصد کودکان از قوم ترکمن بودند. نتیجه گیری : نتایج این مطالعه نشان داد که تغذیه انحصاری با شیر مادر تا ۶ ماهگی و دوره شیردهی بیش از ۱۸ ماه در کاهش خطر چاقی کودکان نقش بارزی دارد.

کلیدواژه ها:

Obesity ، Breast Feeding duration ، Infant ، چاقی ، کودک ، طول دوره شیردهی