اثر اسانس زیره سیاه بر زخم معده القا شده موش های صحرایی

زمینه و هدف : زیره سیاه در طب سنتی ایرانی برای درمان بسیاری از بیماری ها از جمله اختلالات دستگاه گوارشی و به ویژه درمان زخم های معدی کاربرد دارد. این مطالعه به منظور تعیین اثر اسانس زیره سیاه بر زخم معده القا شده با ایندومتاسین و اتانول در موش های صحرایی انجام شد. روش بررسی : در این مطالعه تجربی میزان LD۵۰ موش های صحرایی بر اساس روش لورک تعیین شد. برای بررسی مسمومیت کوتاه مدت ۲۴ سر موش به طور تصادفی به ۴ گروه ۶ تایی تقسیم شدند. در گروه های اول تا سوم به ترتیب غلظت های ۸۰ ، ۱۲۵ و ۲۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن از اسانس زیره سیاه و در گروه چهارم حجم برابری از توین ۸۰ (۲درصد) به مدت ۱۴ روز به موش ها خورانده شد. برای سنجش فعالیت ضدزخمی اسانس زیره سیاه موش های صحرایی در گروه های ۶ تایی شامل دریافت کننده توین، دریافت کننده سایمتدین ۱۰۰ mg/kg/bw ، امپرازول ۳۰ mg/kg/bw و اسانس زیره سیاه با دوزهای ۲۰, ۴۰, ۸۰ mg/kg/bw در دو گروه زخم معده القا شده با ایندومتاسین ۱۰۰ mg/kg/bw و اتانول خالص یک میلی لیتر قرار گرفتند. یافته ها : مقدار LD۵۰ برابر با ۳۷۵ mg/kg محاسبه شد. دریافت تک دوز و روزانه در دوزهای مورد بررسی بدون این که تغییری در رفتار، وزن بدن و وزن ارگان های آنها ایجاد نماید؛ توسط موش ها تحمل گردید. در پایان دوره تغییر معنی داری در میزان پروتئین تام، آلانین آمینوتراسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوتراسفراز (AST) مشاهده نگردید. تیمار با اسانس زیره در دوزهای ۴۰, ۸۰ mg/kg/bw توانست شاخص زخم در مدل زخم معده ایجاد شده با ایندومتاسین را به ترتیب به میزان ۲.۸±۲۷.۴۱ درصد و ۱.۰۱±۱۸.۰۲ درصد کاهش دهد (P<۰.۰۵). در مدل زخم اتانولی نیز در دوزهای ۴۰, ۸۰ mg/kg/bw میزان مهار زخم به ترتیب ۴.۳±۶۵.۶۵ درصد و ۱۶±۵۸.۴۲ درصد تعیین شد (P<۰.۰۵). شاخص پیشگیری زخم در مدل زخم معده ایجاد شده با ایندومتاسین در تیمار با اسانس زیره در دوزهای ۴۰ و ۸۰ میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن به ترتیب ۳۷.۹۸% و ۵۹.۲۱% و در مدل زخم اتانولی در دوزهای ۴۰, ۸۰ mg/kg/bw به ترتیب ۱۲.۴% و ۲۲.۰۵% تعیین شد. نتیجه گیری : اسانس حاصل از زیره سیاه بی خطر و به صورت حفاظتی در دوزهای ۴۰, ۸۰ mg/kg/bw توانست زخم معده ایجاد شده را کاهش دهد و این اثر وابسته به دوز بود.

کلیدواژه ها:

Bunium percicum Boiss. ، Gastric ulcer ، Indomethacin ، Ethanol ، زیره سیاه ، زخم معده ، ایندومتاسین ، اتانول