تحریر فارسی تقویم الادویه علایی مغربی و متون موازی آن

رساله نخست مجموعه ۲۷۴۳ کتابخانه مجلس شورای اسلامی -که فهرست نگاران آن را اثری از حبیش تفلیسی انگاشته اند- تحریری فارسی از جدول های داروشناسی تقویم الادویه علایی مغربی (ح ۵۵۰ق) است که محرر علاوه بر افزودن سطری به جدول ها برای یادکرد نام داروهای هندی، چند مدخل جدید و نکاتی پرشمار به مدخل های دیگر افزوده است. مقایسه افزوده ها با منابع داروشناسی دوره اسلامی، نشان از آن دارد که محرر قطعات بسیاری را از اختیارات بدیعی (تالیف ۷۷۰ق) بی یادکرد ماخذ وام گرفته و از منابعی دیگر نیز بهره برده است. از این رو و البته با توجه به قدمت نسخه، می توان روزگار احتمالی فعالیت محرر را به نیمه دوم سده نهم تا نیمه نخست سده دهم قمری محدود کرد. چنین می نماید که دست نویس ۲۲۳۱ کتابخانه دیوان هند نیز نسخه ای دیگر از این تحریر باشد. پس برای ویراست انتقادی این تحریر کم نسخه، باید از اصل عربی (در تصحیح بخش های مترجم)، منابع مترجم و به ویژه اختیارات بدیعی (در مطالب افزوده) و شماری از آثار فارسی دربردارنده نام داروهای هندی (در تصحیح نام های هندی) به عنوان متون موازی بهره برد.

کلیدواژه ها:

‘Alā’ī Maghribī ، Taqwīm al-’Adwīyah ، Al-Munjiḥ fī al-tadāwī min Ṣunūf al-’Amrāẓ wa al-Šakāwī ، Hājī Zayn al-‘Aṭṭār al-Šīrāzī ، Iḳtiyārāt-e Badī’ī ، Medicament names in Indian language ، علایی مغربی ، تقویم الادویه ، المنجح فی التداوی من جمیع صنوف الامراض و الشکاوی ، حاجی زین العطار شیرازی ، اختیارات بدیعی ، نام داروی هندی ، متون موازی