الخامیادو؛ خاستگاه، علل پیدایش، تحولات و جایگاه میراثی آن

«الخامیادو» یک شگرد زبانی است که مدجن ها و موریسک ها (واپسین مسلمانان اندلس) پس از بازپس گیری آن سرزمین توسط مسیحیان، برای برقراری ارتباطات مخفیانه میان هم کیشان و پاسداری از میراث فرهنگی و علمی خود به کار می گرفتند. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی و با بهره گیری از منابع و شواهد موجود، در گام نخست چیستی، ویژگی ها و خاستگاه الخامیادو را بررسی کرده و در گام دوم نقش این شیوه زبانی را در پاسداشت میراث علمی و فرهنگی مسلمانان بیان نماید و به پرسش هایی که درباره علل پیدایش، ارزش علمی و عوامل فراز و فرود این ادبیات وجود دارد، پاسخ گوید. یافته های پژوهش نشان می دهد که الخامیادو برگرفته از واژه عربی «الاعجمیه» و یا «الجامعه»، در دوره مدجن ها ابداع شده و استفاده از آن همزمان با افزایش سختگیری بر مسلمانان گسترش یافته و در دوره موریسک ها به اوج رسیده و آثار قابل توجهی پدید آورده و پس از اخراج مسلمانان از اندلس (۱۰۱۸-۱۰۲۳ق/ ۱۶۰۹-۱۶۱۴م)، در میان هاله ای از ابهام از میان رفته است.

کلیدواژه ها:

Andalusia ، Aljamiado ، Mudejars ، Moriscos ، Ṯaḡarí ، Aljamia ، Aljama ، اندلس ، الخامیادو ، مدجن ها ، موریسک ها ، طجری ، الاعجمیه ، الجامعه