منابع و مآخذ و آثار ریاضی دوره اسلامی مرتبط با نسخه یگانه فارسی لب الحساب

علی بن یوسف بن علی، مولف لب الحساب (احتمالا سده ۶ق)، از چندین منبع مهم در تالیف خود بهرهبرده است. او در اثر جامع خود مجموعه ای از موضوعات حساب و هندسه نظری و عملی دوره اسلامی را از آثارشاخص دوره اسلامی گرد آورده است. این اثر چهار قسم اصلی درباره حساب، نسبت و انواع معاملات و خطاین،جبر و مقابله و مساحت دارد. محتوای لب الحساب با آثار ریاضیدانانی چون ابوبرزه حاسب، ابوالوفا بوزجانی،کرجی، ابومنصور بغدادی و ابن خوام بغدادی پیوندهایی دارد. بخش زیادی از مباحث هندسه و معاملات لبالحساب با غنیه الح ساب فی علم الحساب احمد بن ثبات همگون است. همچنین بخش هندسه، با دو رسالههندسی موجود در مجموعه ۷۷۲ کتابخانه ملی پاریس تطابق دارد. به نظر می رسد بقیه مباحث لب الحسابنیز که نشانی از آنها در آثار موجود یافت نشد، به منابع مهمی از دوره اسلامی مربوط باشد که شاید اصل آن آثاراکنون موجود نباشد. از این رو، مطالعه منابع مورد استفاده در لب الحساب می تواند آگاهی های ارزشمندی بهپژوهشگران تاریخ علم دوره اسلامی عرضه کند. در این مقاله تلاش شده به شماری از شباهت های لب الحساببا آثار یاد شده در چارچوب ساختار نسخه اشاره و در صورت لزوم توضیحات کوتاهی عرضه شود

کلیدواژه ها:

بالحساب ، کرجی ، احمدبن ثبات ، بوزجانی ، ابومنصور بغدادی ، آثار حساب و هندسه دوره اسلامی.