آینده پیش رو: انقلاب صنعتی چهارم و تحولات فناوری

بهطور کلی اهداف این پژوهش شامل موارد زیر است:

- بررسی مفهوم انقلاب صنعتی چهارم، ابعاد و تاثیر آن بر حوزههای مختلف؛
- بررسی تاثیر تحولات فناوری بر آینده حملونقل؛
- بررسی تاثیر تحولات فناوری بر آینده مشاغل؛
- بررسی تاثیر تحولات فناوری بر آینده تولید؛
- بررسی ارتباط بین تحولات فناوری و چالش آب؛
- بررسی تحولات فناوری بر آینده کشاورزی؛
- ارائه تصویری از وضع موجود بخش علم، نوآوری و فناوری کشور؛
- تحلیل نقاط قوت، ضعف و فرصتها و تهدیدهای کشور در ارتباط با تحولات فناوری.

از نگاه اقتصاددانان، فناوری دانشی است که در امر تولید، تجاریسازی و توزیع کالا و خدمات بکار میرود، وسیلهای جهت ارتقای تواناییهای فیزیکی و فکری انسان و ابزاری برای تبدیل منابع ساده به منابع و کالاهای پیچیده است. درواقع فناوری را دانش عملی یا کاربردی مینامند. در این تعریف، فناوری سیستمی برای تبدیل دانش فنی به محصولات تجاری به شمار میرود
نوآوری به عمل آوردن محصول یا فرایندی جدید یا بسیار بهبودیافته (کالا یا خدمات)، روشی جدید در بازاریابی، روش سازمانی جدید در شیوههای کسبوکار، سازمان، محل کار یا روابط خارجی است

سه دلیل وجود دارد که تغییر و تحول امروزه تنها ادامهای بر انقلاب نسل سوم نیست، بلکه آغازی بر شروع یک نسل جدید است: سرعت، محدوده و تاثیر سیستم. تغییر و تحول فعلی هیچ
مشابهی در گذشته ندارد. هنگامیکه با انقلابهای صنعتی قبلی مقایسه میشود، انقلاب چهارم با یک حرکت نمایی رشد میکند که با حرکت با سرعت خطی نسلهای قبلی قابل مقایسه نیست. علاوه بر این، در حال متحول کردن صنایع دیگر در تمامی کشورهاست. شروع و عمق این تغییرات پیشرو، تغییرات کل سیستم تولید، مدیریت و مقررات حاکم است.

انقلاب صنعتی چهارم مانند انقلابهایی که پیش از این به آن اشاره شد، پتانسیل رشد درآمد جهانی و بهبود کیفیت مردم در اقصی نقاط جهان را دارد. فناوری امکان استفاده از محصولات و سرویسهایی که باعث بهره وری و راحتی زندگی روزمره میشوند را فراهم میکند. سفارش تاکسی، رزرو پرواز، خرید محصول، پرداخت از راه دور، گوش کردن به موسیقی، دیدن فیلم یا بازی کردن، هر کدام از اینها میتواند از راه دور صورت پذیرد .
در آینده، نوآوریهای فناوری منجر به معجزات در اقتصاد نمادشی ۱ میشود، همراه با منفعتهای بلندمدت در بهره وری و تولید. هزینههای حملونقل و جابهجایی کاهش مییابد، زنجیره لجستیک و عرضه جهانی پربازده تر خواهد شد و هزینه تجارت کم میشود و تمام اینها منجر به ایجاد بازارهای جدید و رشد اقتصادی خواهد شد.

موضوع اصلی این است که درک یا پیشبینی شتاب نوآوری و سرعت تحولات مشکل است و اینکه این مجموعه ها بسیار غافلگیرکننده، حتی برای مطلعترین افراد هستند. درواقع در تمام صنایع، شواهد نشان میدهد که فناوریهایی که برای انقلاب صنعتی چهارم برنامهریزی کردهاند، تاثیر عمدهای در کسبوکارهایشان میگذارند.

همانطور که علوم فیزیکی، دیجیتال و بیولوژیکی به یکدیگر همگرا هستند، فناوری و پلتفرمهای جدید بهطور فزایندهای، شهروندان را قادر به تعامل با دولت، ابراز نظرات خود، هماهنگی تلاشهای خود و حتی دور زدن نظارت مقامات دولتی میکند. بهطور همزمان، دولتها قدرتهای فناورانه جدید به دست میآورند تا کنترل خود را بر مردم افزایش دهند که بیشتر بر اساس سیستمهای نظارت فراگیر و توانایی کنترل زیرساختهای دیجیتال است. در کل، دولتها با توجه به کاهش یافتن نقش اصلی آنها بهعنوان وضعکننده قوانین، بهطور فزاینده با فشار برای تغییر رویکرد فعلی خود به مشارکت عمومی و سیاستگذاری روبهرو هستند که این موضوع ناشی از منابع جدید رقابت و توزیع مجدد و تمرکززدایی از قدرت است که فناوریهای جدید، آن را
ممکن کرده است.
نه فناوری و نه دگرگونی همراه آن، یک نیروی برونی نبوده که انسانها هیچ کنترلی بر روی آن نداشته باشند. همه ما مسئول هدایت تکامل آن هستیم، در تصمیمگیریهایی که روزانه بهعنوان شهروندان، مصرفکنندگان و سرمایهگذاران میگیریم. بنابراین، ما باید از این فرصت و قدرت برای شکل دادن به انقلاب صنعتی چهارم استفاده کنیم و آن را بهسوی آیندهای که نشاندهنده اهداف و ارزشهای مشترک ما است، هدایت کنیم.
تحولات فناوری تاثیر شگرفی بر سیستمهای حمل ونقل داشته و موجب تحول این حوزه شده است. با این حال پیشبینی میشود این تحولات در دهه های آتی تسریع شده و جنبههای مختلف زندگی و کسبوکارها را تحت تاثیر قرار دهد. دیجیتالی شدن تمام بخش حملونقل و لجستیک را متحول خواهد کرد و انتظار میرود که در سالهای آینده موثرترین روند برای شکل دادن به کسبوکارها باشد. حملونقل زمینی بین چین و اتحادیه اروپا رو به افزایش است و پیشبینی میشود که این روند در سالهای آتی تشدید شود. این رشد منجر به کاهش هزینههای جابهجایی و ایجاد مشاغل جدید خواهد شد. تعداد قطارهای جابهجا شده بین چین و اتحادیه اروپا از ۱۷ در سال ۲۰۱۱ به ۳۶۷۳ در ۲۰۱۷ رسیده است. پیشبینی میشود که راهحلهایی که بر اساس فرایندهای نرمافزار محور هستند در سالهای آینده افزایش یابد و منافعی را برای کسبوکارها به همراه داشته باشد. پیشبینی میشود بازار سیستم جهانی حملونقل هوشمند در سال ۲۰۲۲ به ۷۲.۳ میلیارد دلار برسد.
همچنین پیشبینی میشود بازار نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه تا سال ۲۰۲۲ حدود ۳۷ درصد رشد کرده و به ۱۰.۹ میلیارد دلار برسد. بازار جهانی اتوماسیون فرایندی رباتیک تا سال ۲۰۲۱ به بیش از ۱.۲ بیلیون دلار برسد. اقتصاد شراکتی حوزههایی از قبیل به اشتراکگذاری خودرو، دسترسی به شبکه های عمده فروشی، انبارداری ابری و اشتراک ظرفیت حمل و نقل را دربر میگیرد. پیشبینی میشود سهم اقتصاد شراکتی از ۱۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ به ۳۳۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ برسد.