کانی شناسی و سنگ شناسی، سنگ های آتشفشانی گستره ی گل چشمه، جنوب نیشابور، شمال شرق ایران

گستره­ی مورد بررسی در۲۲۰ کیلومتری جنوب غربی مشهد، و ۸۰ کیلومتری جنوب نیشابور و در گستره­ای بین طول­های شرقی"۳۰ '۴۰ ˚۵۸ الی"۳۰ '۴۴ ˚۵۸ و عرض­های شمالی"۳۰ '۴۷ ˚۳۵ الی "۰۰ '۵۲ ˚۳۵ قرار گرفته است و در پهنه­ی ساختاری سبزوار قرار دارد. واحدهای زمین شناسی منطقه بیشتر شامل سنگ های آتشفشانی به سن ائوسن با ترکیب تراکیت،تراکی آندزیت و تراکی آندزیت بازالت بوده که در بعضی قسمت­ها تحت تاثیر دگرسانی آرژیلیک، کربناتی و پروپیلیتیک قرار گرفته­اند. فنوکریست­های غالب در این سنگ­ها کانی های پلاژیوکلاز، فلدسپات قلیایی، هورنبلند سوخته و پیروکسن است. بافت سنگ های آتشفشانی منطقه عمدتا پورفیری با زمینه ریز دانه تا میان دانه است. تجزیه­ی شیمیایی نشان دهنده­ی ماهیت آهکی- قلیایی این سنگ­هاست. غنی شدگی عناصر LILE (به غیر از (Ba و تهی شدگی عناصر HFSE در این سنگ­ها قابل مشاهده است. غنی شدگی عناصر LREE نسبت به عناصر HREE  نشانه­ی تشکیل ماگما در محیط فرورانش است که این خصوصیت نیز در سنگ­های آتشفشانی منطقه­ی گل چشمه  به خوبی دیده می­شود. نمودارهای زمین­ساختی و ژئوشیمی سنگ­های آتشفشانی منطقه بیانگر محیط زمین­ساختی قوس آتشفشانی قاره­ای است. نسبت پایین (La/Yb)N (۳/۹-۳/۵) و (Ce/Yb)N (۲/۴ تا ۷) نشان دهنده­ی ذوب بخشی پایین و عمق کم تشکیل ماگما و کم بودن گارنت در خاستگاه است. به نظر می­رسد که گدازه­های منطقه گل چشمه از ذوب بخشی حدود ۲ الی ۵ درصدی گوه گوشته­ای در عمق اسپینل-گارنت لرزولیتی با مقدار گارنت پایین به همراه آلودگی کم با پوسته ریشه گرفته­اند.

کلیدواژه ها:

Golcheshmeh ، Sabzevar zone ، volcanic rocks ، partial melting ، calc-alkaline. ، گل چشمه ، پهنه سبزوار ، سنگ های آتشفشانی ، ذوب بخشی ، آهکی- قلیایی.