عنصرسنجی، ساختار و نظم شبکه بلوری دولومیت بر پایه ی داده های سنگ نگاری, XRD و XRF (بررسی موردی دولومیت های سازند شهبازان، جنوب غرب استان کرمانشاه)

در این پژوهش دولومیت­های سازند شهبازان به سن ائوسن در جنوب­غربی کرمانشاه به روش­ سنگ­نگاری, XRD و XRF مورد بررسی قرار گرفته­اند. پس از بررسی­های صحرایی دو برش سطحی انتخاب و تعداد ۹۸ نمونه جمع­آوری شدند. بر اساس بررسی­های سنگ­نگاری چهار  نوع دولومیت در منطقه­ی مورد بررسی شناسایی شدند. با استفاده از نتایج XRD، و عنصرسنجی، درجه­ی نظم بلوری و درصد دولومیت در نمونه­ها تعیین شد. نتایج نشان­ دهنده­ی تشکیل دولومیکریت­ها و دولومیکروسپاریت­ها در مرحله­ی اولیه­ی درونزادی (دریایی) در پهنه­ی جزر و مدی است. دولواسپاریت­ها طی مراحل درونزادی تاخیری و در اثر تکامل و تبلور مجدد دولومیکریت­ها و دولومیکرواسپاریت­ها به وجود­ آمده­اند. عنصرسنجی در دولواسپاریت­ها (با میانگین ۹۸/۵۲ مول درصد CaCO۳) نسبت به دولومیکر­یت­ها و دولومیکرواسپاریت­ها (با میانگین ۶۹/۵۷ درصد مولی CaCO۳) بالاتر است. درجه­ی نظم بلوری در دولومیکریت­ها و دولومیکرواسپاریت­ها (با میانگین ۶۸/۰) نسبت به دولواسپاریت­ها (با میانگین ۹۵/۰) پایین­تر است. میانگین نسبت Mg۲+/Ca۲+ دولومیت­های مورد بررسی در حدود ۷۳/۰ است. چنین استنباط می­شود که دولواسپاریت­ها با توجه به چگونگی عنصرسنجی بهتر و درجه­ی نظم بلوری بالاتر نسبت به دولومیکریت­ها، دولومیکرواسپاریت­ها در اثر تبلور دوباره و دگرسانی دیاژنتیکی دولومیکریت­ها و دولومیکرواسپاریت­ها با افزایش اندازه بلورها و نسبت Mg۲+/Ca۲+ شاره­ی دولومیتی­ساز به وجود آمده­اند. از شواهد یاد شده و نیز با توجه به نبود کانی­های تبخیری، می­توان گفت که دولومیت­های مورد بررسی در شرایط آب و هوای مرطوب و از شاره­های با نسبت Mg۲+/Ca۲+ پایین (احتمالا کمتر از یک) شکل گرفته­اند.

کلیدواژه ها:

stoichiometry ، degree of ordering ، dolomite ، Shahbazan Fm. ، Kermanshah ، عنصرسنجی ، درجه ی نظم بلوری ، دولومیت ، سازند شهبازان ، کرمانشاه.