بررسی های کانی شناسی آپاتیت های کانسار قره آغاج ارومیه از دیدگاه فرآوری

کانسار قره آغاج واقع در ۳۶ کیلومتری شمال-غرب ارومیه، از جمله ذخایر تیتانیم و فسفات محسوب می شود. پی­جوئی­های اولیه حاکی از وجود ۱۰۲ میلیون تن کانسنگ فسفات با عیار متوسط ۳/۲ درصد P۲O۵ در این کانسار است. در این پژوهش بررسی­های نمونه­ی معرف تهیه شده با استفاده از XRD، XRF، میکروسکوپ نوری و میکروسکوپ الکترونی مجهز به EDX انجام شد. این بررسی­ها نشان داد که کانی های ایلمنیت، منیتیت و آپاتیت کانی های با ارزش موجود در کانسنگ هستند. کانی های گانگ همراه شامل کلینوپیروکسن، ارتوپیروکسن، اولیوین، آمفیبول و برخی از کانی های ثانویه مانند کلریت و آکتینولیت حاصل از دگرسانی پیروکسن و اولیوین هستند. آپاتیت موجود در نمونه از نوع فلوئور-آپاتیت بوده و از نظر بافت به دو شکل دیده می­شوند، نوع اول که بخش غالب را تشکیل می دهد، آپاتیت های درگیر با کانی های ایلمنیت، منیتیت و گانگ هستند که درجه­ی آزادی آن­ها حدود ۶۰ میکرون است. نوع دوم آپاتیت هایی هستند که به­صورت درونگیر در کانی های ایلمنیت و منیتیت قرار گرفته و دارای ابعاد کوچک تر از ۲۰ میکرون بوده و به راحتی قابل بازیابی نیستند. آزمایش های جدایش با آبگون­های سنگین نشان داد که چگالی کانی آپاتیت در حدود ۹/۲ تا ۳ است. بنابراین بخش عمده­ی آپاتیت های نوع اول در فرآیند جدایش ثقلی کانسنگ به منظور تولید ایلمنیت و منیتیت پرعیار، به بخش باطله منتقل می شوند. این آپاتیت ها را که بیشتر همراه کانی های گانگ سیلیکاتی هستند، می توان به روش شناورسازی مورد بازیابی قرار داد. به عبارت دیگر کنسانتره آپاتیت به­عنوان محصول جانبی فرآیند تولید کنسانتره ایلمنیت محسوب می شود.

کلیدواژه ها:

phosphate ، titanium ، apatite ، ilmenite ، flotation. ، فسفات ، تیتانیم ، آپاتیت ، ایلمنیت ، فلوتاسیون.