بررسی تجربی دگرسانی قلیایی توف های ریولیتی و تشکیل هیدروکسی سودالیت در شرایط گرمابی

به­منظور بررسی فراورده­های دگرسانی توف های ریولیتی، نمونه های مناسبی از نهشته های آذراواری منطقه­ی دارآباد، در شمال شرق تهران، انتخاب و پس از پودر شدن، تحت تاثیر آبگون­های حاوی یون­ هایNa+  وK+  قرار گرفتند. تاثیر تغییرات دما، زمان و غلظت یون های آبگون، در فراورده های حاصل از دگرسانی توف های یادشده بررسی شدند. از نمک قلیایی پتاس و نمک طعام آبگون هایی با غلظت ۲۵/۱ تا ۵/۷ مول بر لیتر تهیه و در آزمایش­های گرمابی در دما های C°۱۰۰ و C°۱۵۰ مورد استفاده قرار گرفتند. فراورده­های حاصل از واکنش، با استفاده از دستگاه های پراش سنج پودری پرتو ایکس و میکروسکوپ الکترونی روبشی شناسایی شدند. نتایج بررسی­ها نشان داد که در حضور آبگون­ های پتاس و نمک طعام، با افزایش دما و غلظت یون Na+و افزایش pH، مقدار کوارتز کاهش و مقدار آلبیت افزایش می­یابد (دگرسانی سدیمی)، تا جائی که در دمای C°۱۵۰ و غلظت بالای یون­ های سدیم و پتاسیم (۵/۷ مول بر لیتر) کوارتز به­طور کلی حل شده، آلبیت با تبادل کاتیونی پتاسیم به­جای سدیم، تبدیل به ارتوکلاز شده (دگرسانی پتاسی) و کانی هیدروکسی سودالیت تشکیل می­شود (دگرسانی زئولیتی). بررسی­های XRD از طریق محاسبات کمترین مربعات، سیستم تبلور مکعبی با ابعاد یاخته یکه­ی Å۸۷۶۰/۸  a۰= b۰= c۰=را برای هیدروکسی سودالیت پیشنهاد می کند.

کلیدواژه ها:

Rhyolitic tuff ، hydrothermal alteration ، alkalin soulutions ، hydroxy sodalite ، توف های ریولیتی ، دگرسانی گرمابی ، آبگون های قلیایی ، هیدروکسی سودالیت.