کاربرد GIS در مکانیابی سازه های اضطراری شهری به منظور کاهش آسیب پذیری شهر بعد از وقوع زلزله (مطالعه موردی، شهر رشت)

اکثر نواحی با تراکم جمعیتی بالا، در برابر وقوع حوادثی مانند زلزله آسیب پذیر هستند. در مطالعه حاضر مکانیابی سازههای اضطراری شهری (بیمارستانها، آتشنشانی و مراکز نظامی) با استفاده نرم افزار GIS صورت پذیرفت. در وهله اول تمام معیارهای دخیل در امر مکانیابی استخراج شد. پس از وزن دهی با روش AHP اقدام به تهیه نقشههای بهینه به منظور استقرار سازه های اضطراری شهری و اسکان موقت زلزله زدگان گردید. نقشه مکانیابی پیشنهادی برای احداث فضاهای اسکان موقت نشان داد که اکثر مناطق شهرستان برای احداث این نوع اردوگاهها مناسب نیستند و در اثر تلفیق لایه ها حذف شدند. مطابق با نقشه و بر مبنای چارچوب مطالعه حاضر، بخشهای شمالی شهرستان بیشتر از سایر نقاط مستعد احداث اردوگاههای اسکان موقت هستند با این وجود در قسمتهای پراکنده از غرب و مرکز این شهرستان نیز محلهایی برای احداث مکانهای اسکان موقت پیشنهاد شده ا ست. همچنین مطالعات نشان داد که بخشهای جنوبی شهر ستان به منظور احداث این نوع اردوگاهها تناسب پایین تری دارند. نق شه مکانیابی پی شنهادی بیمار ستانها برای این شهر ستان نیز نشان داد که اکثر مناطق در طی تلفیق لایه ها، به دلیل دارابودن ارزش بسیار پایین حذف شدند. محلهای مناسب احداث بیمارستان در شهرستان رشت اکثرا در نواحی شمالی و مرکزی شهرستان به صورت پراکنده قابل مشاهده است. قابل توجه است که مناطق جنوبی دارای نواحی با استعداد کم به منظور احداث این نوع سازهها است. با توجه به تحلیل نقشه های مکانیابی، مراکز آتش نشانی در سطح شهرستان رشت، مناطقی که از استعداد بالایی برای احداث مراکز آتشنشانی در این شهرستان برخوردار هستند در بخشهای شمالی، شمال شرقی، شمال غربی، غربی، شرقی و مرکز شهر ستان به صورت لکه هایی پراکنده دیده می شوند. همچنین نقشه مکانیابی پی شنهادی برای مراکز نظامی نیز نمایان ساخت که نقاط دارای بیشترین پتانسیل برای احداث این نوع مراکز هستند، در قسمتهای شمالی و شرقی شهرستان همچنین به صورت پراکنده در نواحی مرکزی قابل رویت هستند. به طور کلی، میتوان نتیجه گرفت که استفاده از GIS به منظور مکانیابی مراکز ا سکان موقت و سازههای ا ضطراری شهری برای کاهش خطرات جبران ناپذیر در هنگام وقوع زلزله توانایی بالایی دارد.

کلیدواژه ها:

مکانیابی ، GIS ، پهنه بندی لرزه ای ، آسیب ، سازه های اضطراری