تحلیل نیاز زیست محیطی دریاچه ارومیه در شرایط مختلف با استفاده از مدل یکپارچه ارزیابی منابع آب WEAP

دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه کشور و دومین دریاچه شور در دنیا محسوب می شود. اجرای طرح های توسعه مدیرریتی و کشاورزی بر منابع آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه و اکوسیستم آن تاثیر می گذارد؛ که نیازمند مطالعه و تحقیق می باشد. برآورد نیاز زیست محیطی دریاچه و لحاظ نمودن آن در بهره برداری از طرح های توسعه حوضه آبریز، می تواند منجر به حفاظت از عملکردهای اکولوژیک و هیدرولوژیک آن گردد. در مقاله حاضر از ابزاری برنامه ریزی جامع و یکپارچه منابع آب WEAP جهت بررسی پاسخگویی به تامین نیاز زیست محیطی دریاچه استفاده شد. بهمنظور تحقق این هدف ابتدا در یک دوره ۱۳ ساله (۲۰۲۰-۲۰۰۷) شبیهسازی اولیه صورت گرفت، سپس در راستای هدف تحقیق در بازه زمانی ۳۰ ساله (۲۰۵۰-۲۰۲۱) سناریوسازی شد. مدل ساخته شده با شاخص های آماری برازش رگرسیونی (R۲)، شاخص نش-ساتکلیف (NSE)، مقدار مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) مورد ارزیابی قرار گرفت؛ که مقادیر آن ها بهترتیب برابر ۹۹/۰، ۷۸/۰، ۸۷۱/۰مترمکعب برثانیه برآورد شد؛ که میزان خطای قابل قبولی از مدل را نشان می دهند. نتایج نشان داد: حجم آب متوسط ماهیانه ورودی به منطقه مدل سازی در ماه های گرم تابستان نسبت به ماه های دیگر کاهش چشم گیری داشته است، علت این امر کاهش رواناب های سطحی و زیرزمینی، توسعه کشاورزی و افزایش جمعیت، کاهش راندمان مصرف آب و کاهش جریانات بازگشتی کشاورزی، توسعه طرح های نابسامان مدیریتی، کاهش بارندگی ها و بالا بودن میزان تبخیر در فصول گرم می باشد؛ که نیازمند مدیریت صحیح و تدوین برنامه های توسعه ای استراتژیک با چشم انداز حفاظت از محیط زیست و علی الخصوص حفظ و احیاء دریاچه ارومیه می باشد.

کلیدواژه ها:

دریاچه ارومیه ، مدل WEAP ، جریان زیست محیی ، شاخص نش ، ساتکلیف