ارزیابی اثرات نور مصنوعی بر برخی شاخص های گیاه در طراحی و ساخت یک کارخانه گیاهی مقیاس کوچک

تولید مواد غذایی در محیط شهری راهکار مناسبی برای به کارگیری فضاهای بلااستفاده می­باشد. هدف اصلی این پژوهش طراحی و ساخت یک کارخانه گیاهی مجهز به نور مصنوعی جهت استفاده در مناطق شهری می­ باشد. از آن جا که تامین نور مناسب از مهم ترین ویژگی های تاثیرگذار بر کارایی یک کارخانه گیاهی محسوب می شود، تعداد ۸ تیمار نوری (B=۱, G=۰, R=۲)، (R=۲, G=۱, B=۰)، (R=۱, G=۰, B=۲)، (R=۰, G=۱, B=۲)، (R=۱, G=۱, B=۱)، (R=۰, G=۰, B=۱)، (R=۱, G=۰, B=۰) و نور خورشید به عنوان شاهد و در سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفت. گیاه مورد استفاده تربچه با نام علمی Raphanus sativus بود که پس از ۵ هفته برداشت شد و پارامترهای مختلفی از قبیل کلروفیل، وزن تر و خشک، قند و طول گیاه اندازه­ گیری گردید. بیشترین میزان کلروفیل a ۰.۹۶۴ و کمترین مقدار آن ۰.۳۱۸ میلی گرم بر گرم وزن تر برگ ثبت شد که به ترتیب برای تیمارهای (B۱, G۰, R۲) و (R۱, G۰, B۰) به دست آمد. بیشترین و کمترین مقدار کلروفیل b نیز به ترتیب مربوط به تیمار (R۲, G۰, B۱) با مقدار ۰.۶۶۶ و تیمار (R۱, G۰, B۰) با مقدار ۰.۲۲۹ میلی گرم بر گرم وزن تر بود. بیشترین و کمترین مقدار کارتنوئید نیز به ترتیب مربوط به تیمار (R۲, G۱, B۰) با مقدار ۷۴.۷۵ میلی گرم بر گرم وزن تر برگ و تیمار (R۱, G۰, B۰) با مقدار ۳۰.۶ میلی گرم بر گرم وزن تر برگ بود. بیشترین میزان قند ۰.۷۱۷ و کمترین مقدار آن ۰.۰۲ میکروگرم بر گرم وزن خشک برگ ثبت شد که به ترتیب برای تیمارهای (B۱, G۰, R۲) و (R۱, G۰, B۰) به دست آمد. همچنین بالاترین وزن تر و خشک گیاه مربوط به تیمار (R۲, G۰, B۱) با مقادیر ۰.۲۷ گرم و ۰.۰۱۴ گرم و کمترین آن مربوط به تیمار (R۱, G۰, B۰) بود که به ترتیب ۰.۱۵۵ و ۰.۰۰۷ گرم ثبت شدند. اما تیمارها بر طول گیاه تاثیر نداشتند و اختلاف معنی ­داری مشاهده نشد. نتایج نشان داد که ترکیب نوری (R۲, G۰, B۱) مناسب­ ‎ترین تیمار در سامانه طراحی شده بود.

کلیدواژه ها:

رژیم نوری ، کارخانه گیاهی ، کشاورزی شهری ، کلروفیل ، نور مصنوعی