اهمیت نمایه سازی مقالات مجلات پزشکی با توصیف گرهای استاندارد

سردبیر محترم در حال حاضر، به ندرت می توان مقاله ای را یافت که بدون چکیده و کلیدواژه های آن در جایی انتشاریافته باشد. الزام نویسندگان به افزودن کلیدواژه ها در انتهای چکیده مقالات با دو هدف عمده صورت می گیرد: نخست، آشکار کردن ساختار موضوعی مقاله و دوم، فراهم کردن امکان جستجوی نمایه ای [۱]. از طرفی هرچه مولفی واژگان کلیدی بهتر و درست تری انتخاب کرده باشد، احتمال اینکه مقاله اش توسط متخصصان موضوعی خوانده شود، بیشتر خواهد بود [۲]. در تایید این سخن، Timi اظهار می دارد مقاله ای که با کلیدواژه ای توصیف نشده باشد یا با کلیدواژه ای ضعیف انتخاب شده باشد، مانند ستاره ای گمشده در آسمان است که هرگز هیچ دانشمند یا شاعری به آن اشاره ای نخواهد کرد [۳]. به عبارت دیگر، یک انتخاب مناسب از کلیدواژه ها است که سبب می شود مقاله در مسیر بازیابی به ویژه در یک جستجوی آنلاین قرار گیرد [۴]. در واقع، کلیدواژه ها بخش جدایی ناپذیر مدیریت اسناد از طریق نمایه سازی هستند [۵] و نمایه سازی صحیح اثر، شالوده ای برای سازمان دهی و بازیابی دقیق اطلاعات است [۶]. نویسندگان به عنوان کسانی که به موضوع مقاله خود اشراف و تسلط کامل دارند، می توانند با نمایه سازی صحیح، بهترین و مناسب ترین واژه های نمایه ای را برای اثر خود انتخاب کنند [۷]. نمایه سازی صحیح به معنی بهره گیری از ابزارهایی است که هم نمایه ساز و هم جستجوگر بتوانند با غلبه برآشفتگی های زبانی، مفاهیم را به یک صورت یکدست به کار ببرند [۸]. نمونه ای از این قبیل در آثار حوزه بهداشت و سلامت عبارتند از: شیوه برگردان واژه های خارجی (اورولوژی، ارولوژی)، شیوه نگارش نشانه های جمع (یاخته ها، یاختگان)، پیوسته نویسی یا جدانویسی ترکیب ها (دندانپزشکی، دندان پزشکی)، صورت های مختلف املایی (اتاق عمل، اطاق عمل)، ایهام در معنی کلمه (شیر «لبنیات»، شیر «حیوان»، شیر «لوله آب»)، نام مشهور یا نام علمی (نمک، هیدرات سدیم)، نام فارسی یا نام خارجی رایج (گرفتگی، اسپاسم)، نام های مترادف خارجی (نئوپلاسم، کارسینوما) و نام های مترادف فارسی (اشعه درمانی، پرتو درمانی). اصطلاح نامه پزشکی فارسی و اصطلاح نامه پزشکی انگلیسی موسوم به MeSH، همان ابزارهای نمایه سازی هستند که به عنوان راه حلی برای وحدت رویه در نگارش آثار حوزه بهداشت و سلامت برای دو زبان فارسی و انگلیسی پدید آمده اند. این اصطلاح نامه ها حاوی مجموعه ای از اصطلاحات به نام توصیف گر می باشند که توسط متخصصان به عنوان اصطلاح ارجح بر سایر مترادفات و دیگر اشکال املائی خود، برگزیده شده اند. بنابراین به منظور یکدستی و وحدت رویه در نمایه سازی آثار این حوزه، به نویسندگان مقالات کلیه مجلات دانشگاه های علوم پزشکی کشور، از جمله نویسندگان مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان توصیه می شود نمایه سازی مقالات خود را با توصیف گرهای استاندارد انجام دهند. این امر، به تدریج منجر به افزایش شمار مقالات استنادشده و به تبع آن، افزایش ضریب تاثیر مجله می گردد [۹]. دسترسی به توصیفگرهای اصطلاح نامه پزشکی فارسی با درج نشانیhttp://old.nlai.ir/Default.aspx?tabid=۱۶۵۹ مربوط به سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و دسترسی به توصیف گرهای اصطلاح نامه پزشکی انگلیسی (MeSH) با درج نشانی https://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html مربوط به سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا، در اینترنت برای هر دو گروه نویسندگان و جستجوگران مقدور است. همه نویسندگانی که اقدام به نگارش مقاله می کنند، بر اساس زبان مقاله خود (فارسی یا انگلیسی) می توانند به یکی از این دو اصطلاح نامه مراجعه کنند.  سیدجواد قاضی میرسعید۱، فاطمه مسعودی۲ ۱- دانشیار گروه آموزشی کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده پیراپزشکی و عضو مرکز تحقیقات مدیریت اطلاعات سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران ۲- (نویسنده مسئول) کارشناسی ارشد، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، دانشکده پیراپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران و کتابدار، نهاد کتابخانه های عمومی کشور، قم، ایران تلفن: [phone]، دورنگار: ۳۷۷۱۷۶۷۴-۰۲۵ ، پست الکترونیکی: [e-mail] References [۱] Hamidiyeh M. Keyword. Mahfel. ۲۰۱۲; ۱(۱): ۴۲-۴۴. [Farsi] [۲] Habibi I, Mirhoseini Z. Writing articles in compliance with the criteria ISI (Institute for Scientific Information). J Epistemol Libr Inf Sci Inf Technol ۲۰۰۸; ۱(۲): ۵۱–۶۲. [Farsi] [۳] Timi JRR. A importância do uso dos descritores nas publicações médicas. J Vasc Bras ۲۰۰۵; ۴(۲): ۱۱۴–۵. [۴] Ng K, Peh W. Effective medical writing. Singap Med J ۲۰۰۸; ۴۹(۱۲): ۹۶۷–۹. [۵] Doğan RI, Lu Z. Click-words: learning to predict document keywords from a user perspective. Bioinformatics ۲۰۱۰; ۲۶(۲۱): ۲۷۶۷–۷۵. [۶] Sykes J. The value of indexing; Dow Jones Reuters Business Interactive LLC. ۲۰۰۱:۱–۹. [۷] Bahadori L, Banieghbal N. Adaptation of descriptors and keywords of medical thesis of Tehran University of Medical Science to Persian Medical Thesaurus and Medical Subject Headings. J Epistemol Libr Inf Sci Inf Technol ۲۰۱۴; ۷(۲۴): ۵۳–۶۸. [Farsi] [۸] Naghneh Esfahani M, Cheshmeh Sohrabi M, Banieghbal N. A comparative study of the Persian and English keywords of theses from the Isfahan University of Medical Sciences with the Thesauruses and Persian Medical Subject Headings and MeSH. Health Inf Manag ۲۰۱۳; ۹(۶): ۸۰۲–۱۳. [Farsi] [۹] Tedesco AB, Nahas FX, Ferreira LM. The importance of the use of descriptors of the Medical Subject Heading (MeSH) in plastic surgery journals. Plast Reconstr Surg ۲۰۱۰; ۱۲۶(۴): ۲۲۲e.

کلیدواژه ها:

Indexing ، Medical Journals ، Standard Descriptors ، نمایه سازی ، مجلات پزشکی ، توصیف گرهای استاندارد