نقش مدیریت مثبت در احیای عرصه های جنگلی دالاب در استان ایلام

مدیریت پایدار جنگل طبیعی وابسته به تواناییاش در زادآوری کردن است. تجدید نسل جنگل از اساسی ترین مشکلات عرصه های جنگلی زاگرس است. مدیریت احیایی این جنگل ها در صورتی مثبت و مفید خواهد بود که منجر به پایداری جنگل شود. تحقق استقرار زادآوری طبیعی زیربنای تداوم نسل جنگل و ضامن پایایی و پویایی جنگل است. یکی از روش های مدیریتی مثبت برای احیای جنگل های زاگرس، شناخت چگونگی استقرار زادآوری طبیعی و تقلید از الگوی آن در هنگام بذرکاری در عرصه است. در این راستا پژوهش حاضر به منظور شناخت نحوه استقرار زادآوری جنسی گونه های بلوط ایرانی و بنه برای استفاده در احیای جنگل های بلوط بررسی شد. به این منظور سه رویشگاه جنگلی با شرایط توپوگرافی یکسان (جهت شمالی و ارتفاع ۱۴۵۰ متر از سطح دریا) در منطقه دالاب در نیمه شمالی استان ایلام انتخاب شد. در هر رویشگاه پنج موقعیت استقرار زادآوری شامل زیر تاج درخت، زیر تاج درختچه، زیر و پناه بوته، کنار سنگ و فضای بدون پوشش در نظر گرفته شد. در هر رویشگاه یک ترانسکت پایه در جهت عمود بر شیب دامنه پیاده و در امتداد آن موقعیت های استقرار زادآوری به صورت تصادفی انتخاب و برای هرکدام یک پلات دایرهای ۱۵ مترمربعی دائمی پیاده شد. در هر پلات تعداد نهال ها به تفکیک گونه شمارش شد. آماربرداری نهال ها طی سه سال در فصل بهار انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان استقرار زادآوری طبیعی در زیر تاج درختان بود و موقعیتهای زیر درختچه و کنار سنگ در رتبه بعدی قرار داشتند. کمترین میزان استقرار زادآوری در فضای بدون پوشش یافت شد. نتیجه گیری شد که برای احیای جنگل های زاگرس باید طبق الگوی طبیعت به طور نامنظم کاشت بذر یا نهال انجام گردد و از روش کاشت منظم که در دستگاه های اجرا رایج است اجتناب شود.

کلیدواژه ها:

جنگل های بلوط ، احیای جنگل ، الگوی زادآوری طبیعی ، کاشت نامنظم.