مطالعە قارچ microstroma album desm. sacc به عنوان یکی از عوامل بیماریزا در جنگل های بلوط زاگرس میانی و شمالی

در زاگرس سه گونه بلوط Q. brantii Lindl, Q. infectoria Oliv. Q. libani Oliv در سطح وسیع تر و سه زیرگونه Q. Petraea subsp. pinnatiloba، Q. robur subsp. Pedunculiflora، Q. robur subsp. Robur در مناطق محدود و به صورت تک پایه گزارش شده اند. عوامل مختلفی ازجمله قارچ های بیماری زا به این درختان آسیب میزند. خانواده Microstromataceae از گروه قارچ ها و رده Exobasidiomycetes. بوده که دو جنس Microstroma و Sympodiomycopsis دارد. در جنس Microstroma حدود ۳۰ گونه از پاتوژن های گیاهی تا به امروز شناسایی شده است، اما مشخص کردن تعداد کل گونه های میزبان های این گروه از قارچ ها به صورت کامل انجام نشده است. این قارچ ها با حضور سلول های تولیدمثلی، بازیدیا، مشخص میشوند که بازیدیوسپورهای خارجی وتقریبا به تعداد۴ عدد و با اشکال بسیار متنوع تولید می کنند. یکی از این گونه ها که معمولا به گیاهان جنس بلوط خسارت میزند گونه Microstroma album(Desm.) Sacc. باهم نام Fusidium album (Desm.) Vize هست و در مناطق معتدل جهان و روی برگ های زنده پراکنش دارد. اینگونه نخستین بار در سال ۱۹۲۴ در لهستان گزارش شده است و در کشورهایی ازجمله نیوزیلند، ایالات متحده آمریکا، اتریش، کانادا، الجزایر، ژاپن، یونان، پرتغال، لهستان و آفریقای جنوبی نیز تاکنون روی گونه هایی از درختان جنس بلوط گزارش شده است. به منظور بررسی وضعیت پراکنش این قارچ در جنگل های بلوط زاگرس میانی و شمالی با بررسی حدود ۶۰ پلات ۱۰۰ متر در ۱۰۰ متر به صورت تصادفی سیستماتیک در مناطقی از چهار استان لرستان، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی طی سالهای ۱۳۹۷ - ۱۳۹۴ بررسی هایی انجام شد و نمونه های مشکوک جمع آوری و میکروسکوپی شدند. از تمام مناطق بررسی شده از این چهار استان، این قارچ فقط در استان لرستان و در بعضی میکروکلیماهای مرطوب و کنار رودخانه ها مشاهده شد. این قارچ از بین تمام گونه های بلوط موجود در این عرصه ها فقط روی گونه Q. brantii Lindl مشاهده شد. بیشترین خسارت این قارچ در سطح زیرین برگ بود و خسارت آن در سطح رویی برگ های آلوده یا وجود نداشت و یا به میزان بسیار جزئی بود. در بعضی منابع شیوع بیماری های اندمیک درختان بومی و گسترش این پاتوژن ها به گونه های درختان متفاوت را ناشی از پیامدهای تبادلات جهانی و تغییرات اقلیمی دانسته اند که احتمال دارد در مورد این بیماری نیز صحت داشته باشد.

کلیدواژه ها:

بلوط ، زاگرس میانی ، زاگرس شمالی ، میکرواستروما ، قارچ بیماری زا.