بررسی چالش های اجتماعی فرهنگی مهاجرت در آثار داستانی چهار دهه گذشته

مهاجرت یک رویداد مهم اجتماعی است که غالبا به منظور دست یابی به امکانات بهتر زندگی صورت می گیرد. گروهی از مهاجران در سرزمین مقصد، با مسائل متعددی روبه رو می شوند از جمله برخورد با عناصر فرهنگی جدید؛ که گاهی آن را ناهمگون با فرهنگ خویش می یابند. در این خصوص تعدادی از مهاجران به راحتی جذب فرهنگ محیط شده و با آن پیوندی محکم برقرار می سازند و عده ای با دیواری که پیرامون خود ایجاد می کنند، در برابر پذیرش فرهنگ میزبان مقاومت کرده و از محیط فاصله می گیرند و به این ترتیب دچار چالش های اجتماعی فرهنگی می شوند. شماری از رمان نویسان، این گونه مشکلات مهاجران را در آثار خود منعکس کرده اند. تحقیق پیش رو برای پاسخ به این پرسش انجام شده که چالش های اجتماعی فرهنگی مهاجرت در رمان های چهار دهه گذشته چگونه مطرح شده است. در این پژوهش به روش تحلیل محتوای کیفی، چالش های اجتماعی فرهنگی مهاجرت در سه رمان «ثریا در اغما»، «همنوایی شبانه ارکستر چوبها» و «تماما مخصوص» بررسی شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که از میان ده مورد تفاوت فرهنگی میان مهاجر و جامعه میزبان که در ارزش ها، آداب و رسوم و باورها مطرح می شود، در هفت مورد ناسازگاری با فرهنگ مقصد و در نتیجه چالش برای مهاجر ایجاد شده و در سه مورد جذب فرهنگی اتفاق افتاده است. بیشترین تعداد ناهمگونی های فرهنگی در مقصد که موجب چالش های اجتماعی فرهنگی برای مهاجر می شود، در رمان «تماما مخصوص» و در دو عنصر ارزش ها و آداب و رسوم یافت شده است.

کلیدواژه ها:

چالش اجتماعی فرهنگی ، تفاوت فرهنگی ، مهاجرت ، رمان ، ادبیات مهاجرت