نقد و بررسی تفسیر «رویت خداوند به تعلق علم ضروری به خداوند»

رویت پذیری خداوند یکی از مسائل مهم مطرح شده در میان پیروان ادیان ابراهیمی به شمار می آید. در جهان اسلام نیز طرح این موضوع در قرآن و سنت موجب شد تا مسلمانان در تبیین این مسئله چاره اندیشی کنند. غیر از عده ای از ایشان که به صراحت از اتصاف خداوند به صفات مختص ممکنات سخن می گفتند. بسیاری از مسلمانان خداوند را از صفات خاص ممکنات مبرا دانسته، معنای ظاهری رویت پذیری خداوند را با تنزیه خداوند از صفات امکانی سازگار نمی بافتند. تاویل «رویت خداوند به تعلق علم ضروری به او» یکی از مهم ترین تآویلاتی است که عمدتا از سوی برخی از امامیه و معتزله مطرح شده است. در این نوشتار سعی می شود تا از طریق توصیفی - تحلیلی، صحت این نظریه را باید از (۱) بررسی صحت نامیده شدن «علم» به رژیت؛ (۲) بررسی امکان تعلق آن به خداوند؛ و (۲) صحت تاویل رویت خداوند - بدان نحو که در قرآن و سنت مطرح شده - به علم ضروری مورد تامل قرار گیرد. بررسی این سه عنوان نشانگر قوت تاویل مذکور است؛ اما در عین حال با اشکالاتی مواجه است که ما را به گرویدن به نظریه ای دقبق تر بعنی «تاویل رویت به علم حضوری» متمایل می سازد.

کلیدواژه ها:

علم ضروری ، رویت خداوند ، معتزله ، تاویل ، تکلیف