پزشکی خانواده در برنامه دولت های جمهوری اسلامی ایران: تحلیل اسناد سیاستی مربوطه

زمینه و هدف: یکی از مهمترین روش های افزایش دسترسی و بهره مندی عادلانه آحاد مردم از خدمات سلامت، برنامهپزشک خانواده است و به عنوان عامل تحول نظام سلامت کشورها در سطح دنیا شناخته شده است. در ایران نیز، طرح بزرگ ملی پزشک خانواده و نظام ارجاع به عنوان یکی از ارکان مهم نظام سلامت، در افق ۱۴۰۴محسوب می گردد. این مطالعه با هدف تحلیل اسناد سیاستی مربوط به پزشکی خانواده در برنامه دولت های جمهوری اسلامی ایران در جهت ردیابی تغییر و توسعه در طول زمان انجام شد.روش مطالعه: در این مطالعه کیفی، تحلیل اسناد با بهره گیری از رویکرد READ برای تحلیل نظام مند اسناد در پژوهش های سیاست سلامت انجام شد. علاوه بر این، تحلیل محتوای کیفی به دنبال اشکال موازی تحلیل ترکیبی که در آن، مطالب متنی با رویه های تحلیلی- محتوایی استقرایی و قیاسی به طور همزمان پیش می رود، انتخاب شد.یافته ها: هفت سند معیارهای ورود به مطالعه را داشتند که همراستایی با اهداف و اولویت های اسناد سیاستی بالادستی ایران در این اسناد مشاهده شد. نقشه سیاستی اسناد منطبق با خط سیر زمانی برنامه های توسعه پنج ساله ایران و برخی رویدادهای مرتبط جهانی بود. رویکردهای نگاشت سیاستی بندها و مواد مربوط به پزشکی خانواده متفاوت بود و فضای ادبیاتی مشترکی در نگاشت بندهای مربوطه در اسناد وجود نداشت.نتیجه گیری: اگرچه به مرور زمان، بیشتر بر نظام ارجاع بر مبنای استراتژی بکارگیری پزشکی خانواده در برنامه دولت های مختلف تاکید شد اما همچنان در بین اسناد، شکاف سیاستی وجود دارد. به نظر می رسد فراهم سازی تمهیدات لازم در راستای نگاشت فنی سیاست ها، ایجاد گفتمان مشترک در سطوح سیاستگذاری ایران و اجرای برنامه های مربوطه اثرگذار باشد.

کلیدواژه ها:

پزشکی خانواده ، سیاستگذاری سلامت ، تحلیل اسناد ، ایران