نقش سلامت در امنیت و توسعه پایدار ملی بخش ۳: تهدیدات زیستی و امنیت ملی

زمینه و هدف: توسعه علوم زیست شناسی، میکروب شناسی، بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک، کاربردهای صنعتی میکروارگانیسم ها، تهدیدات تروریستی را به همراه داشته است. همگام با تولید، توسعه و به کارگیری سلاح های بیولوژیک با اهداف نظامی، بیوتروریستی، آگروتروریستی (علیه منابع گیاهی)، و اکوتروریستی (علیه منابع اقتصادی)، همه گیری بعضی از بیماری های واگیردار امنیت بشر را به مخاطره انداخته است. بررسی تهدیدات زیستی سلامت افراد و جامعه و پدیده بیوتروریسم، رابطه آن با امنیت ملی و راه های مقابله با آن با رویکرد پدافند غیرعامل، موضوع این مطالعه است. روش ها: این مطالعه با روش توصیفی- تحلیلی، استفاده از منابع کتابخانه ای و فضای مجازی و بهره گیری از تجارب نویسندگان و صاحب نظران صورت پذیرفته است. یافته ها: تهدیدات بیماری های مسری (ایدز، سارس، کرونا، آنفلوآنزا، تیفوس، لیشمانیوز و ...)، حملات تروریستی بیولوژیک و بیوتروریسم، به مثابه موضوعات امنیتی تلقی می شوند. این تهدیدات سلامتی که دارای ابعاد امنیت ملی، منطقه ای و بین المللی هستند و راه های مقابله با آنها، قبل، حین و بعد از حوادث، با رویکرد پدافند غیرعامل بررسی شده است. انجام اقدامات قبل از حمله بیولوژیک، تحکیم زیرساخت ها، ارتقای توانمندی مقابله با تهدیدات، به مقاوم سازی و کاهش آسیب پذیری در برابر تهدیدات زیستی منتهی می شود. پدافند غیرعامل به عنوان روشی صلح آمیز و پیشگیرانه بدون استفاده از سلاح با بهره گیری از فنون و شیوه های نوین آشکارسازی، حفاظت و ایمنی، رفع و دفع آلودگی، بهترین روش کاهش آسیب پذیری در مقابل تهدیدات زیستی بوده و سازمان های حفاظتی و امنیتی نیز به عنوان چشم تیزبین نظام حکومتی، قبل، حین و بعد از حمله بیوتروریستی نقش سازنده و غیر قابل انکاری در کنترل، مهار و مقابله با تهدیدات بیولوژیکی دارند. نتیجه گیری: آمادگی، پیش بینی، پیشگیری، مقاوم سازی نیروهای انسانی و سازه های در معرض خطر، آشکارسازی، حفاظت و ایمنی، رفع و دفع آلودگی از راهبردهای کاهش آسیب پذیری در مقابل تهدیدات زیستی می­باشند. پیشگیری از وقوع عملیات بیوتروریستی مهمتر و بهتر از مقابله با آن بعد از وقوع عملیات است. مقابله با شیوع و گسترش یک عامل بیوتروریستی مستلزم صرف وقت و هزینه، داشتن تجهیزات و امکانات مورد نیاز است. پدافند غیرعامل، موثرترین و اثربخش­ترین رویکرد مقابله با تهدیدات زیستی و صیانت از امنیت ملی است. نقش کلیدی و محوری، در پدافند زیستی کشور برعهده سازمان پدافند غیرعامل کشور است. در این سازمان ادغام نظارت بر بهداشت عمومی انسانی و دامپزشکی و همچنین هماهنگی دانشمندان و ارائه دهندگان خدمات بهداشتی ضروری است.