مطالعه آزمایشگاهی اثر تغییر طول سازه های آبشکن بر کاهش تغییرات مورفولوزیکی رودخانه های پیچان رودی

کناره ای رودخانه اغلب در معرض فرسایش و تخریب قرار دارند. از اثرات نامطلوب این فرسایش می توان به افزایش کدورت رسوب جریان و تخریب اراضی حاشیه رودخانه ها اشاره نمود. در رودخانه های پیچانرودی به دلیل تعداد خمها، پتانسیل فرسایندگی جریان از قوسی به قوس دیگر تشدید می شود و عدم توجه به آن و عدم حفاظت اصولی از آنها موجب حرکت طولی و جانبی خمها می گردد. شناخت الگوی جریان در اینگونه بازه ها، نش مهمی در انتخاب روش و نوع سازه کنترل کننده جابجایی خم ها ایفا می نماید. یکی از سازه های متداول مورد استفاده در روش غیرمستقیم کنترل فرسایش کناره رودخانه ها آبشکن ها می باشند. در واقع حضور آبشکن ها موجب اصلاح شرایط هیدرولیکی جریان و همچنین کاهش قدرت فرسایشی جریان در فاصله دو آبشکن می شود که در نهایت زمینه رسوبگذاری و تثبیت سواحل رودخانه را بوجود می آورد. در این پژوهش با ساخت یک کانال آژمایشگاهی پیچان رودی با سه قوس متوالی و استفاده از پنج آبشکن نفوذناپذیر T شکل متوالی، نسبت به ارزیابی تاثیر آنها بر کنترل جابجایی کناره فرسایش پذیر اقدام گردید. پارامترهای مورد ارزیابی در این مطالعه طول آبشکن ها و عدد فرود جریان انتخاب گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که با افزایش طول آبشکن ها، میزان جابجایی عقب نشینی کناره کاهش می یابد. به طوری که برای آبشکن با طول نسبی ۰/۱۵، ۰/۲ و ۰/۲۵ عرض متوسط کانال به ترتیب حدود ۳۱/۷، ۳۵/۴ و ۰/۵۸ درصد میانیگن عقب نشینی کناره نسبت به حالت بدون آبشکن کاهش یافته است. در نهایت رابطه ای بین مشخصات هندسی کانال و آبشکن ها و همچنین عدد فرود جریان استخراج گردید.

کلیدواژه ها:

رودخانه پیچانرودی ، آبشکن نفوذناپذیر T شکل متوالی ، طول آبشکن ، جابجایی کناره